18 minuten zonder zuurstof, de naakte molrat kan het

Het diertje is een ware plaag in Oost-Afrika, maar wordt steeds vaker gebruikt in westerse laboratoria voor onderzoek. Het is een bijzonder beestje. Niet alleen omdat de naakte molrat zo goed als resistent is tegen kanker - cellen houden simpelweg op met delen als er geen plek meer voor is - maar ook omdat hij bijna 30 jaar oud kan worden. Dat is 10 keer zo oud als ratten en muizen die ongeveer even groot zijn.

Leefgewoonte naakte molrat

De naakte molrat heeft een systeem weten te ontwikkelen om te overleven op plekken met weinig zuurstof. Dat systeem heeft hij nodig omdat hij grotendeels onder de grond in grote groepen leeft. Zo’n woongroep kan al gauw 200 tot 300 exemplaren bevatten. Zoveel ademende beestjes op een kleine afgesloten plek zorgt voor zuurstofgebrek en een grote koolstofdioxide-uitstoot. Er zijn geen andere zoogdieren bekend die in zo’n grote groep samenleven onder de grond.

Van fructose naar brandstof

Als de molrat te weinig zuurstof krijgt, valt hij flauw en stop zijn celademhaling. Hij schakelt dan over op een systeem waarbij vruchtsuiker (fructose) wordt vrijgegeven in zijn bloed. In zijn vitale organen zitten pompjes en enzymen die deze fructose kunnen omzetten in een brandstof die geen zuurstof nodig heeft. De vitale organen kunnen zo een periode van maximaal 18 minuten overbruggen zonder schade op te lopen. Krijgt het beestje weer zuurstof, dan hervat hij zijn normale metabolisme en komt hij weer bij bewustzijn.

Dit artikel werd verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR)

Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en vrijdag rond 10.50 uur in de Ochtend