'Onder de douche denk ik niet aan filosofische problemen'

In Het Geluid van 2017 vertelt hij wat volgens hem de taak van de Denker des Vaderlands is: "Je moet woorden zien te bedenken voor zaken die anderszins onbegrijpelijk zijn. Denken doe je vooral als je er niet uitkomt." Deze moeilijke vraagstukken probeert hij vervolgens te duiden. "Het gaat dan om vragen als: wat maakt een mens gelukkig, en wat is de waarheid?" aldus Ten Bos.

Toch gaat het bij de filosofie altijd om het proces van het denken. "Wij geven antwoorden, maar beseffen altijd dat die antwoorden ontoereikend zijn."

Waarheidkwestie

Het jaar 2017 stond volgens Ten Bos vooral in het teken van 'de waarheidskwestie'. "Het onderwerp waar ik veel over heb nagedacht is nepnieuws. Al is die discussie zo oud als het oude Griekenland." Ten Bos verwijst naar denkers als Plato en Socrates, wiens inzichten nog steeds relevant zijn. Het verhaal van de allegorie van de grot waar Plato over verhaalt. "Daar zitten gevangenen vast geketend, in en die zien schaduwen aan de wand van passanten die achter hen lopen. Die kunnen ze niet zien. Ze weten niet beter dan dat dit de echte wereld is. Maar een van hen klimt eruit en maakt volgens Plato een fout: hij keert weer terug. Hij weet dan dat de schaduw geen echte mensen zijn en probeert anderen daarvan te overtuigen. Die geloven hem niet. het verhaal maakt hen bang en ze willen hem zelfs doden. "Zo is het ook met nepnieuws. Journalisten en wetenschappers claimen de waarheid te hebben op het nieuws. Maar is dat wel zo?"

De Denker des Vaderlands zag het afgelopen jaar niet als een negatief jaar. "We worden, door de jaren heen, nooit heel veel vrolijker. Terwijl we eigenlijk in een soort paradijs leven." Volgens Ten Bos moet je het nadenken over de wereld ook stop kunnen zetten. "Ik lig niet ’s nachts te malen. Ook onder de douche denk ik niet aan filosofische problemen."

2018

Voor het aankomend jaar pleit Ten Bos voor meer terughoudendheid. "Dat lukt ons op sociaal gebied heel goed. Als we ruzie met elkaar hebben, kunnen we onszelf wel inhouden. Maar als we ruzie maken met de natuur, dan zijn we bijzonder weinig terughoudendheid."

Met persoonlijke gesprekken bij grote nieuws- en sportgebeurtenissen van de afgelopen twaalf maanden, brengt NPO Radio 1 drie dagen lang Het Geluid Van 2017.