NS-staking 'flauw'? 'Onze enige manier om druk uit te oefenen'

Hoewel de staking in eerste instantie gericht is op de regio Midden-Nederland, zijn de gevolgen voelbaar in het hele land. Dat komt omdat het spoorknooppunt rond Utrecht essentieel is voor de landelijke dienstregeling. NS-treinen kunnen daarom bijna nergens meer rijden.

Flauw?

Alternatief vervoer is er niet geregeld, en dat leidt tot veel onbegrip en frustratie onder reizigers. "Ik vind het een beetje flauw", zegt luisteraar Marc Westendorp. "Ik ben niet degene die het loon van NS-personeel betaalt. Mensen gaan nu denken dat de trein niet betrouwbaar is en stappen over op de auto. Dat is zonde, want ik reis juist met de trein voor het milieu."

NS raken, niet reizigers

De timing van de staking, in de werkweek en net voor het pinksterweekend, is volgens vakbonden bewust gekozen. "Een staking moet pijn doen, anders heeft het geen zin", zegt luisteraar Ivar in de Spraakmakers-Community. Dat erkent FNV-bestuurder Van Dungen: "We willen de NS raken, niet de reiziger. Maar in de praktijk raken we ze natuurlijk wél. Binnen de wet is een staking echter de enige manier om de juiste druk uit te kunnen oefenen."

Volgens Van Dungen is er al negen keer onderhandeld "waarvan meermaals tot diep in de nacht", maar is er nog geen fatsoenlijk loonbod gekomen. "Onze mensen willen koopkracht behouden, net als iedereen. En het gaat ook om eerder kunnen stoppen met werken. Dat is niet te veel gevraagd."

Representatieve draagkracht

Bij NS werken zo'n 1.800 mensen, waarvan de helft lid is van een vakbond. Onder machinisten ligt dat aantal nog hoger met zo'n 80 procent. Volgens Van Dungen wordt het werk zwaar onderschat. "Onregelmatige roosters, hoge werkdruk, personeelstekorten, dat tikt allemaal aan. We hebben de afgelopen jaren wel betere cao's gehad, maar dat betekent niet dat er nu geen ruimte meer zou zijn voor verbetering."

De bond eist een loonsverhoging die neerkomt op zo'n 7 procent en betere regelingen om eerder met pensioen te gaan. Tegenstanders wijzen erop dat NS-medewerkers al een bovengemiddeld salaris hebben van zo'n 4.500 euro per maand. Maar Van Dungen benadrukt: "Iedereen wil toch de koopkracht bijhouden? Ook willen we de mogelijkheid tot eerder stoppen bij dit intensieve werk kunnen aannemen. En dit is echt de enige manier waarop we iets in beweging krijgen."

Verdeelheid onder reizigers

Onder reizigers heerst verdeeldheid. Luisteraar Anita van Lieshout vindt het te ver gaan. "Natuurlijk ben ik blij dat we in een land wonen waar je mag staken, maar dit vind ik disproportioneel. Er zijn toch wel ludiekere acties te bedenken?"

Freek Bos van reizigersvereniging Rover maakt zich zorgen over de maatschappelijke impact van de staking. "Het openbaar vervoer is geen supermarkt waar je makkelijk alternatieven hebt. Mensen hebben tentamens, mantelzorgafspraken of belangrijke werkverplichtingen. Je zou het maar net vandaag nodig hebben." Waarop luisteraar Maria Berends aanvult: "We moesten toch juist minder autorijden? Door dit soort acties kiezen nog minder mensen voor de trein."

Toch klinkt er ook begrip. "Een staking moet pijn doen om effect te hebben", schrijft luisteraar Edwin, die voor nationalisering pleit wanneer er vanuit de overheid geen extra geld komt.

'Geen stakingsland'

Volgens hoogleraar arbeidsrecht Ever Verhulp is Nederland allesbehalve een stakingsland. "In België en Frankrijk zijn bijna honderd stakingsdagen per jaar. Hier zijn het er gemiddeld nog geen twintig." Ook wijst Verhulp erop dat stakingen vaak leiden tot betere loonafspraken. "Het werkt. En zolang het binnen de wet gebeurt, is het een legitiem middel."

NS zwijgt voorlopig

De NS heeft nog niet inhoudelijk gereageerd op de staking van vandaag. Vakbondsbestuurder Van Dungen hoopt dat het bedrijf snel terug om tafel komt. "Niemand zit hier op te wachten. Maar als we niets doen, verandert er ook niets. Dit is geen machtsvertoon, maar noodzaak."