Binnenland

RadioDoc: 'Als Ze Maar Van Me Afblijven'

foto: Botte Jellemafoto: Botte Jellema
  1. Nieuwschevron right
  2. RadioDoc: 'Als Ze Maar Van Me Afblijven'

Hoe is het gesteld met de homo-emancipatie in Nederland? De vraag drong zich meer en meer op aan documentairemaker Botte Jellema, zeker toen Ronnie en Jasper begin april in elkaar werden geslagen in Arnhem, omdat ze hand in hand liepen. Het is lastig te rijmen met het feit dat Nederland al jaren bovenaan staat in de lijstjes over homoacceptatie. ‘Als Ze Maar Van Me Afblijven’ is een radiodocumentaire die Botte Jellema begin 2017 maakte voor RadioDoc van de NPO over de acceptatie van LHBT’ers.

“Ik ben maandag pas naar het ziekenhuis gegaan. En toen werd heel snel duidelijk dat mijn kaak op drie plekken gebroken was. Toen heb ik twee maanden met m’n tanden op elkaar gezeten.” Sjaak Ridder, zelfstandig kapper in Amsterdam, wilde niet naar het ziekenhuis. Want het was feest in de stad: Gay Pride. Hij hoopte dat het gewoon wat zou opknappen, zodat hij daar alsnog naar toe kon. Maar de klappen die hij zaterdagnacht had gekregen, waren daarvoor toch te ernstig.

Sjaak vertelt zijn verhaal in de documentaire via het internet vanaf Sri Lanka. Hij maakt momenteel een reis door Azië, in z’n eentje. Dat heeft zijdelings te maken met wat hem vorige zomer overkwam tijdens de Gay Pride. Hij kreeg last van schrikreacties op straat, en had ’s nachts last van nare dromen. Hij is die met een therapie voor posttraumatische stress te lijf gegaan. Sjaak maakt nu een opgewekte indruk, maar hij heeft geen behoefte om teveel met de rechtszaak bezig te zijn. Hij wil het achter zich laten.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Hoe vaak komt anti-homogeweld voor?

Wel leven we in een tijd waarin verhalen over anti-homogeweld en andere incidenten sneller gedeeld worden. Ook de traditionele media hebben er meer aandacht voor dan voorheen. Dat kan van invloed zijn op het gevoel van hoe vaak het voorkomt. Zowel de politie als het Sociaal en Cultureel Planbureau zeggen dat ze niet de indruk hebben dat het de laatste jaren erger is geworden met anti-homogeweld. Al zijn er geen cijfers om dat te onderbouwen. “Als je alleen al kijkt naar de opvattingen over LHBT’ers van nu, vergeleken met twintig jaar geleden, dan valt eerder het tegenovergestelde te verwachten”, zegt Lisette Kuyper van het SCP in de documentaire.

Wie zijn de daders?

In 2015 zijn negen mensen veroordeeld voor discriminatie en geweld tegen homo’s. Dat is schrikbarend weinig, en het COC vindt dat daar meer werk van moet worden gemaakt. Er zijn wel veel meer verdachten. Daarover is een paar jaar geleden een politierapport geschreven. In dat rapport werd gekeken naar registraties van anti-homogeweld tussen 1 januari 2009 en 1 september 2013 bij de politie.

De meeste focus in de maatschappelijk discussie ligt op de etniciteit van de verdachten, en specifiek op mensen met een Marokkaanse achtergrond. De politie registreert etniciteit van verdachten niet, maar wel de nationaliteit. Voorlopig is het politierapport het beste inzicht dat je kan krijgen in de landelijke cijfers. Wel kan je stellen dat we veel niet weten. Dat staat ook in het politierapport. Maar dat ontkracht niet wat er in het politierapport staat. We mogen ons met reden zorgen maken over de opvattingen onder autochtone Nederlanders.

Wat betekent dit voor LHBT’ers?

Er is in zekere mate sprake van schijnacceptatie in Nederland. Buitenlandse studies laten zien dat LHBT’ers hier last van hebben, psychisch en fysiek. De rechtsongelijkheid, de berichtgeving over anti-homogeweld, het gebruiken van het woord homo en synoniemen daar van om iemand een slapjanus te noemen, raakt LHBT’ers persoonlijk.

De hand vastpakken van een geliefde op straat, gaat gepaard met de gedachten: ‘kan het hier wel, kan het nu’. In plaats van vanzelfsprekende warmte en liefde, is er spanning en waakzaamheid. En dat kruipt onder je huid.

Wat kunnen we doen?

De berichtgeving over de mishandeling van Ronnie en Jasper uit Arnhem heeft de discussie in een stroomversnelling gebracht. Er zijn zinnige dingen gezegd over het aanpakken van de schijnacceptatie. Zoals door fotograaf Erwin Olaf in het tv-programma Pauw, waarin hij samen met het COC pleit voor meer voorlichting op scholen, waar ook op wordt gecontroleerd. En dat het liefst al zo vroeg mogelijk begint. En, zo benadrukt hij, dat gaat niet over seks, maar dat gaat over wat voor verschillende mensen er in Nederland leven. Ook acties zoals die van presentatrice Barbara Barend geven LHBT’ers een steun in de rug. Het maakt iedereen bewust van deze kwestie.

Ten slotte moeten incidenten bij de politie worden gemeld, hoe meer hoe beter. En hopelijk gaan we iedereen er direct op aanspreken wanneer ze ‘homo’ als scheldwoord gebruiken. Dat kan anno 2017 toch echt niet meer.

Luister de documentaire 'Als Ze Maar Van Me Afblijven' hier terug.

Ster advertentie
Ster advertentie