Astrid de Jong over 15 jaar Nachtzuster: 'Na elke uitzending denk ik: jeetje, wat bijzonder'

Hoi Astrid, gefeliciteerd met 15 jaar Nachtzuster! Wat betekent dat voor jou?

"Het is een beetje griezelig, want er zijn er weinig die het zo lang volhouden. Als je zegt: 15 jaar Nachtzuster, dan denken mensen: kunnen we niet iets anders bedenken voor dat tijdslot? En ik wil het nog wel een jaar of 15 doen. Maar als het nu ophoudt, dan ben ik superzuur, maar ook gelukkig dat ik het 15 jaar heb gedaan."

Kun je ons meenemen naar die allereerste uitzending? Hoe voelde dat toen?

"Ik heb al best lang nachtdienstprogramma’s gemaakt. Ik presenteerde op zaterdagnacht al jaren volgens enigszins hetzelfde format ook, maar dan op zaterdag. De AVRO bedacht toen later: je kunt tegenwoordig ook googelen, dus we gaan af van dat vraag-en-antwoordformat. Dus deden we toen thema-uitzendingen, bijvoorbeeld over sport of dieren. Dat was radiotechnisch veel minder interessant, want ieder weekend belden dezelfde mensen."

"Nu worden mensen getriggerd door de antwoorden: je spreekt mensen aan op hun expertise in plaats van alleen hun vraag. Er is ineens een redactie van duizenden mensen die de vragen bedenken. Uiteindelijk zijn die thema-uitzendingen van de AVRO wegbezuinigd. Toen was er iemand van MAX die zei: zou je het oude format niet weer bij ons in de nacht willen doen? En toen is dat weer opgepakt in een veel sneller format, gewoon in mijn eentje, met iemand die de telefoon opneemt."

Wat is er in de loop der jaren veranderd aan het programma, en wat is juist hetzelfde gebleven?

"De regisseur wisselt af en toe, haha. Bachara is erbij gekomen en die beantwoordt om zes voor zes 's-ochtends alle vragen om alles af te ronden, zodat we de week erna weer met een schone lei kunnen beginnen. En zij houdt ook de socials en de chat in de gaten."

Was er een moment waarop je dacht: nu stop ik ermee?

"Misschien als ik een keer heel moe ben, maar zodra ik er ben vind ik het altijd leuk. En altijd als ik naar huis rijd, denk ik: jeetje, wat is dit bijzonder. Er zijn altijd van die vragen waar ik de hele week op teer. Bijvoorbeeld: is een cavia een varken - het heet in het Engels dan guinea pig? Of: zijn Suske en Wiske familie van elkaar, en hoe komen ze bij tante Sidonia? Of: als een olifant doodgaat in Artis, moet de olifantenverzorger dan een gat graven? Je denkt dan: hij gaat vast niet in een gat: maar wat gebeurt er dan wel met zo’n olifant? Het is heel leuk dat er zoveel kennis en nieuwsgierigheid samenkomt."

Nachtzuster draait natuurlijk om vragen van luisteraars: welke vraag is je het meest bijgebleven?

"Dat moment dat Finn belde blijft bijzonder - een jongen van acht jaar die midden in de nacht belt met een vraag. Hij is inmiddels 10 jaar en we gaan hem proberen in de jubileumuitzending van vrijdag nog proberen op te sporen. Ik ben nog steeds benieuwd: hoe kijken zijn ouders aan naar het fragment, dat helemaal viral ging op sociale media?"

Bekijk hier het betreffende fragment:

Wat zegt de vaste groep luisteraars en bellers over het programma? Hoe belangrijk zijn zij voor jou?

"Die zijn zeker belangrijk. Als mensen een specialisme hebben, dan is dat goud waard. Johan de bakker, Paul de drogist, of ‘bel Maurice voor juridisch advies’. Er belde laatst iemand met de vraag of er nog steeds eiershampoo te koop is – dat was een ding in de jaren 80. Dan belt Paul en die weet dat precies. Dat is zo leuk."

Is er een verschil tussen de nachtradio-luisteraar en de dagradio-luisteraar?

"Dat ze wakker zijn! Haha. Nee, het zijn meestal wel bijzondere mensen. Vaak geen 9-tot-5’ers, maar mensen met bijzondere ideeën, aparte beroepen en gekke vragen. Een horlogemaker die ’s nachts werkt om niet gestoord te worden, veel creatieve mensen, oudere mensen zonder dagritme, mensen met tinnitus, verslaafden, slechte slapers, daklozen, vrachtwagenchauffeurs, zorgpersoneel… echt een brede groep."

Heb je een vast ritueel om jezelf wakker en scherp te houden tijdens de uitzending?

"Ik slaap altijd op vrijdag van ongeveer 20:00 tot 00:00. Na de uitzending regisseer ik nog een uurtje bij Radio 1. Dan ben ik rond 09:00 thuis, ga ik naar bed en slaap ik tot 13:00/14:00. Daarna kan ik ’s nachts vaak niet slapen, en op zaterdagavond werk ik sindskort in de kroeg - ik kan die nacht namelijk dan toch niet slapen. Dan ben ik tot 02:00 of 03:00 wakker. De rest van de week is ook onregelmatig - ook omdat ik soms ochtendshows doe bij andere zenders."

Wat is het mooiste aan nachtradio?

"Mensen luisteren écht goed. Het zijn bijzondere mensen, met veel kennis die je anders nergens hoort. Uit alle lagen van de bevolking. Ik spreek iedere nacht vijftig mensen die ik anders nooit zou spreken."

Hoe lang zie je jezelf nog doorgaan met Nachtzuster?

"Ik wilde altijd doorgaan tot mijn 80e, en dan net als Tineke de Nooij overstappen naar Veronica. Dus wat mij betreft ga ik nog even door!"