Nibud: mens is niet gemaakt om te sparen

Om meteen een mogelijk misverstand uit de weg te ruimen: het Nibud vindt nog steeds dat mensen geld achter de hand moeten hebben voor als bijvoorbeeld de wasmachine kapot gaat of de auto naar de garage moet. Maar hoe ze dat geld moeten verzamelen, daar denkt het Nibud nu heel anders over.

"Domweg zeggen: 'u moet beter of meer sparen' werkt niet", zegt Gabriella Bettonville van het Nibud. Volgens het Nibud hebben we last van de oermens in ons. "Het zit gewoon niet in onze genen om rekening te houden met later. De mens is gericht op het nu. We zijn gebouwd om te overleven, van dag tot dag. Beloningen en verleidingen op korte termijn kunnen we maar moeilijk weerstaan. En we hebben vaak het gevoel nu geen geld te kunnen missen."

Volgens het Nibud heeft ongeveer een op de drie huishoudens te weinig geld achter de hand voor onvoorziene uitgaven. "Sparen is dus wel nodig, maar je moet dat anders organiseren. Bijvoorbeeld als je een telefoon koopt, dat je in je abonnement meteen een paar euro mee spaart voor de aanschaf van de volgende telefoon. Dan is het sparen veranderd in een min of meer ongemerkte vaste last. Dat is veel makkelijker dan geld zonder duidelijk doel op een spaarrekening zetten."

Pinsparen

Er zijn al voorbeelden van dit zogenaamde ongemerkte sparen. "Je hebt ziektekostenverzekeraars die hun klanten al per maand iets laten betalen voor het mogelijk later te betalen eigen risico. Je hebt ook al pinsparen. Daarbij rondt de bank aankopen van jou af naar boven en zet dat geld automatisch opzij."

Het Nibud ziet volop mogelijkheden. "Bijvoorbeeld als je een auto koopt, zou je meteen een automatische incasso kunnen starten om een potje aan te leggen voor het onderhoud. Een bank zou aan het sparen ook een loterij kunnen verbinden. Een deel van de inleg spaar je, de rest is voor de loterij. Dat voelt anders dan alleen sparen."

Ongemerkt zijn Nederlanders overigens allang kampioen sparen. Dat komt omdat mensen in loondienst verplicht sparen voor hun pensioen bijvoorbeeld. Ook de aanschaf van een eigen huis kan gezien worden als een spaarpot voor later.

Onder druk

Maar juist die twee voorbeelden staan onder druk. "We hebben een groeiende groep zelfstandige ondernemers", zegt Bettonville. "Die hebben bijvoorbeeld een buffer nodig om periodes met minder omzet door te komen. Ook zijn zij niet verplicht om voor een pensioen te sparen, maar er moet wel iets geregeld worden voor later."

En bij het kopen van een huis heb je vanaf 2018 eigen geld nodig, want aankoopkosten en een eventuele verbouwing kunnen niet meer worden meegefinancierd in de hypotheek. Dan is het wel handig om 'ongemerkt' al wat achter de hand te hebben.