Gökmen T. 'vertoont alleen maar respectloos gedrag' op eerste zittingsdag

Verslaggever Matthijs van der Wiel was erbij en vertelde erover in Nieuws en Co:

De verdachte van de dodelijke tramaanslag in Utrecht werd halverwege de eerste zittingsdag verwijderd uit de rechtszaal - en moest daarna weer terugkomen. Dat gebeurde mede op verzoek van de nabestaanden. Die wilden dat de 38-jarige verdachte hun leed aanhoorde.

Respectloos gedrag

"Ik walg van de gedachte dat het normaal is om een vuurwapen mee te brengen en mijn broertje dood te schieten", zei de zus van een 28-jarig slachtoffer tegen de verdachte. "Walgelijk ben je en geen straf zal te zwaar zijn."

Op de verdachte leek het weinig indruk te maken. Dat geldt zowel voor de woorden van de nabestaanden als voor de details uit de getuigenverklaringen en de 3D-reconstructie van de aanslag op 18 maart 2019. Die dag kwamen vier mensen om het leven en raakten twee mensen ernstig gewond.

"Op geen enkele vraag kwam vandaag antwoord", zegt Edwin Bosch, de advocaat van enkele nabestaanden en slachtoffers. "En als je dan zo'n held bent, want dat vindt hij zichzelf, vertel dan waarom je het gedaan hebt. Leg dan hier verantwoording af. In plaats daarvan zagen we alleen maar respectloos gedrag." Bosch' cliënten hopen unaniem dat T. een levenslange gevangenisstraf krijgt opgelegd.

Gökmen T. glimlachte geregeld toen in de rechtszaal werd beschreven hoe hij het vuur opende in de tram en passagiers van dichtbij doodschoot.

Minachting voor rechterlijke macht

Een van de slachtoffers, de 19-jarige Roos, was aan het bellen met haar baas toen ze werd beschoten. "What the fuck, ik word gestoken", zei zei nog, waarna de verbinding wegviel. Roos overleed aan haar schotwonden.

Gökmen T. wordt verdacht van moord met een terroristisch oogmerk, op vier mensen. Daarnaast probeerde hij volgens het Openbaar Ministerie drie anderen te doden en bedreigde hij een groot aantal mensen binnen en buiten de tram.

"Ik ben geen democraat en ik erken jullie rechtbank niet", zei de verdachte in de pro-formazitting in juli vorig jaar. Ook nu liet hij zijn minachting voor de rechterlijke macht duidelijk merken. Tijdens zijn ondervraging door de rechtbank stak hij diverse keren zijn middelvinger op. Vragen weigerde hij te beantwoorden.

Motieven

Over zijn motieven vertelde T. vandaag niets. Maar uit details in de reconstructie blijkt dat hij is geïnspireerd door het jihadisme. Op het vuurwapen dat gebruikt werd bij de aanslag had hij een boodschap geschreven: ik hou van Allah, verkies de sharia boven democratie en wil mensen de pijn van moslims laten voelen.

Toch zeiden familieleden van T. helemaal niets te hebben gemerkt van een radicaal gedachtegoed. Volgens zijn moeder gedroeg hij zich voor de aanslag niet anders dan normaal.

'Parttime-moslim'

Zijn broer zei dat Gökmen T. zijn leven juist wilde beteren na een tijd in de gevangenis te hebben gezeten. "Ik merkte niets aan hem, hij was zoals hij altijd was. Hij hield zich absoluut niet aan de regels van de islam." Familieleden omschreven T. als een 'parttime-moslim': iemand die soms bad en meedeed aan de ramadan, dan weer gokte en alcohol dronk.

De verdachte heeft een lang strafblad. Uit een rapport van het Pieter Baan Centrum blijkt dat hij een persoonlijkheidsstoornis heeft en zwakbegaafd is. Advocaat André Seebregts vroeg de rechtbank om zijn cliënt in rustig tempo en in eenvoudige bewoordingen te vertellen wat er in het rapport staat. Daarop bespuugde T. zijn raadsman.

Afgevoerd

Daarmee was volgens de rechtbank de "ondergrens" bereikt. T. werd afgevoerd door beveiligers. Maar nabestaanden willen hem er wel graag bij hebben, wanneer ze het woord nemen aan het einde van de zittingsdag. "Jij, die helemaal niks van je eigen leven weet te maken, dacht het recht te hebben onschuldige mensen te vermoorden", sprak een van hen tot T..

Ook morgen komen familieleden van omgekomen slachtoffers aan het woord in de rechtszaal. Voor de inhoudelijke behandeling van de zaak zijn vier dagen uitgetrokken. De strafeis wordt donderdag verwacht.