Adviseur WHO: gaspedaal versoepelingen in Nederland te snel ingedrukt

Nu ons land steeds groener kleurt op de Europese coronakaart en de vaccinatiegraad voortvarend blijft klimmen, zit de stemming er goed in met de zomervakantie voor de deur. Maar aan deze horizon zijn toch enkele donkere wolken verschenen. Na twee maanden van gunstige coronacijfers in Europa signaleert de WHO een trendbreuk. Reden genoeg voor de Europese afdeling van de WHO een waarschuwing uit te vaardigen: als overheden en burgers geen discipline tonen, komt er geheid een nieuwe besmettingsgolf aan. Met dank aan de steeds sterkere opmars van de Delta-variant, die beduidend besmettelijker is dan eerdere varianten van het covid-19-virus.

De vermaning van de WHO is volkomen terecht, zo oordeelt Amrisj Baidjoe, adviseur van het Global Outbreak Alert and Response Network van de Wereldgezondheidsorganisatie. De aan de Universiteit van Wageningen opgeleide veldepidemioloog rept dan ook van "een serieus signaal van de WHO" tegenover Sven Kockelmann. "Grote groepen mensen in Europa lopen nog steeds risico. Zeker mensen die nog niet gevaccineerd zijn."

Feestende jongeren

Waar het niet zo nauw nemen met de corona voorzorgsmaatregelen toe kan leiden, hebben we deze week in Portugal en Spanje kunnen zien. Daar zijn verschillende regio’s weer rood geworden. Op Palma de Mallorca zitten vijfduizend mensen verplicht in quarantaine, nadat massaal feestende jongeren er een uitbraak van het virus hadden veroorzaakt. En in eigen land werd deze week een kleine uitbraak gemeld in Enschede. Met daarbovenop de melding gisteren van het RIVM van 845 nieuwe gevallen: het hoogste aantal in twee weken tijd.

Jubelverhalen

Hoe verhoudt zich dat tot de jubelverhalen over dalende besmettingscijfers? "Het gaat over het algemeen goed met de epidemie maar afgaande op de meest recente cijfers, kunnen we dit vaststellen: we hebben het gaspedaal met de versoepelingen net iets te hard ingetrapt", reageert Baidjoe. "Het is net wat te snel gegaan met het loslaten van alle maatregelen. Nederland is te vlug in een overwinningsstemming gegaan."

Doen alsof corona al voorbij is, is dan ook rijkelijk voorbarig. En dat maakt op de rem trappen door de overheid des te ingewikkelder. "Stel dat de situatie in het najaar weer escaleert, dan ben je zoveel draagvlak voor nieuwe maatregelen kwijt."

De in Amsterdam geboren en getogen microbioloog wijt de stabilisatie aan de afname in de daling van het aantal besmettingen aan de opmars van de variant, die voor het eerst in India opdook. "Dat komt door de Deltavariant, die steeds meer voorkomt."

Geen solide strategie

Ook Baidjoe registreert dat de vaccinatiecampagne op volle vaart doordendert en een steeds hogere vaccinatiebereidheid in ons land, maar daarmee zijn we er nog niet. "We hopen allemaal dat de vaccinatiegraad hoog genoeg gaat liggen om een vierde golf te voorkomen. En met die vaccinatiegraad gaat het de goede kant op. Maar hoop is geen solide strategie. In verschillende pockets van ons land en dan vooral in de sociaaleconomisch zwakkere wijken blijft de vaccinatiegraad laag. Als die bewoners in contact komen met mensen die het virus van het buitenland mee naar huis hebben genomen, lopen ze een serieus risico om besmet te raken."

Vrijblijvende maatregelen

Baidjoe, die als docent werkzaam in aan de London School of Hygiene and Tropical Medicine, ziet bar weinig in de vrijblijvende corona-maatregelen die vakantiegangers in acht dienen te namen. "Alles valt en staat bij de implementatie."

Hij pleit dan ook voor PCR-teststraten in luchthavens. En dan vooral bij de aankomsthallen op vliegvelden, bijvoorbeeld nabij de bagagebanden. Maak het de teruggekeerde reiziger zo laagdrempelig mogelijk om zich even te laten testen als ze toch moeten wachten op hun koffers, zo is zijn devies. Daarmee kan je de Nederlandse vakantiegangers ook beter op hun eigen verantwoordelijkheid aanspreken als ze bij een positieve test eenmaal thuis in quarantaine dienen te aan. Hiermee niets doen, zou zonde zijn volgens Baidjoe. "Als het kabinet terugkomende vakantiegangers niet test op Schiphol, is dat een gemiste kans'.

Janssen-prik

Onze rijksoverheid heeft sowieso nog wel meer huiswerk te doen als het gaat om de manier waarop het juiste vaccinatiebeleid wordt gecommuniceerd. Met stijgende verbazing signaleert Baidjoe dat Nederlanders die zijn ingeënt met een Janssen-prik - veelal jongeren - vrijwel direct toegang krijgen tot de disco of ander evenement. "Wetenschappelijk valt daar heel erg weinig voor te zeggen. Een vaccin heeft tijd nodig om bescherming op te bouwen." Pas na zeven tot tien dagen kunnen jongeren met een Janssen-prik ‘verantwoord’ losgaan op de dansvloer, vult hij aan. "Dan zit je veilig genoeg."

Nieuwe baan

Per 1 september gaat Baidjoe aan de slag met zijn nieuwe baan: hij wordt dan directeur epidemiologie bij Artsen Zonder Grenzen met als standplaats Luxemburg. Een vertrouwde werkplek voor hem want Baidjoe heeft zijn sporen ruimschoots verdiend bij het beheersen van de uitbraak van infectieziekten en humanitaire rampen. Zo werkte hij in Bangladesh aan de vluchtelingencrisis rond de Rohingya en aan uitbraken van ebola in Congo en zika in Zuid-Amerika.

Ontwikkelingslanden

Met die weidse blik kijkt Baidjoe naar de steeds minder gunstig wordende corona-cijfers in Afrika en naar Zuid-Amerika en dan vooral naar Suriname, het land van zijn ouders. "In Afrika is de mortaliteit van het coronavirus met 42 procent gestegen. Hetzelfde geldt voor Suriname. Het corona-virus houdt daar nog steeds behoorlijk huis. " Met alle risico's van dien op veel besmettelijk varianten die dan ook weer onze kant kunnen opkomen, voegt hij eraan toe. "Het bewijst maar weer eens hoe belangrijk het is dat inwoners van ontwikkelingslanden gevaccineerd worden en dat dit ook in ons belang is."

Overigens is Baidjoe niet al te pessimistisch over een nieuwe besmettingsgolf. In de nazomer of aan het begin van de herfst krijgt covid-19 weer de wind in de rug, maar erg krachtig gaat dat niet worden. Een vierde golf zal dan ook niet al te hoog uitpakken, voorspelt hij. "Zo erg als het vorig jaar met betrekking tot corona was, gaat het dit najaar niet meer worden.”