Ratten vies? Nee hoor: 'Hele sociale, empathische en schone dieren'

Van Gerwen is zelf liefhebber van dit knaagdier, en daarmee een uitzondering. In films, series en kranten hoor je louter negatieve verhalen over de rat. "Dat zit diepgeworteld in de mens", legt Van Gerwen uit. Volgens haar is dat historisch te verklaren. Ten tijde van de pest droegen zwarte ratten namelijk vlooien met zich mee. Die vlooien konden een bacterie bij zich dragen die de pest veroorzaakte. Mensen associëren ratten daarom met viezigheid en ziektes. "Ik kan me wel voorstellen dat het imago van ratten niet al te best is", zegt ze.

Stigma?

Maar het is slechts een imago, benadrukt ze. Ratten maken zichzelf namelijk goed schoon. En dat is niet het enige: "Uit onderzoek is gebleken dat ze ook heel empathisch zijn naar andere ratten. Zo helpen ze hun familieleden in bepaalde situaties, ook als ze daar zelf geen beloning voor krijgen", zegt ze. Ratten krijgen dus weinig erkenning in Nederland. Dat is anders in sommige andere landen. In India zijn er bijvoorbeeld tempels waar de rat wordt geëerd, en in China wordt de rat geassocieerd met rijkdom, overvloed en vruchtbaarheid.

Toch zijn wij niet blij met ratten. Is dat dan helemaal onterecht? Nee, dat ook weer niet. Ratten kunnen inderdaad ziektes met zich meebrengen, maar dat geldt eigenlijk voor elk dier. "Dat betekent niet dat elke rat een ziekte heeft, en het betekent ook niet dat je er als mens altijd ziek van wordt", legt Van Gerwen uit.

De stad als rattenparadijs

Hoewel je ze niet altijd ziet, komen ratten overal voor. "Ze leven alleen niet op Antarctica, want daar is het te koud voor ze", zegt ze. Dat ze overal kunnen leven, komt vooral doordat ze alles eten. En dat is precies wat het probleem is in de steden. Door afval en etensresten op straat worden steden aantrekkelijk gemaakt voor de dieren. En dus komen ze er steeds vaker voor.

Parijs berekende dat er zo'n 6 miljoen van deze knaagdieren door de stad paraderen. Het probleem is daar zo groot dat er geen beginnen meer aan is. "Ik denk dat wij prima met ratten in steden kunnen samenleven", zegt Van Gerwen. "Maar we moeten geen plagen creëren", benadrukt ze.

Samenleven zonder gastvrijheid

Hoe je dat kunt voorkomen? Zorgen dat er niet te veel eten beschikbaar is voor de dieren. Dus afval opruimen en ook geen andere dieren zoals vogels of eenden voeren. En daarnaast ervoor zorgen dat ze je huis niet binnenkomen. Grote gaten in muren nodigen ratten namelijk uit. "Daar hebben we dus zelf ook wel een rol in", stelt ze. Met die voorzorgsmaatregelen kunnen we prima met ratten samenleven. Net zoals we dat bijvoorbeeld met vogels doen.