Zelfvliegende auto's: gaat het verkeer de lucht in?

De elektrische passagiersdrone, Ehang 184 genaamd, is van Chinese makelij. Er past één passagier in het minihelikoptertje, plus een klein stuk bagage, mits dat in het schattige kleine achterbakje past. Op een volle batterij kan het apparaat een klein half uur rondcruisen, met een gemiddelde snelheid van 60 km/u. De taxi wordt gemonitord vanuit een control room.

Intussen werkt ook Airbus aan een zelfvliegend voertuig. En Uber nam vorige week een voormalig NASA-onderzoeker aan om haar gedroomde netwerk van on-demand, elektrische vliegende taxi's te helpen ontwikkelen.

Vliegende auto's zullen volgens voorstanders het fileprobleem oplossen en de kosten van infrastructuur drukken. Hoe terecht is dat optimisme? En zal het verkeer in Nederland ook de lucht in gaan?

Obstakels

Technisch kan het, zegt Joris Melkert, Docent Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek aan de TU Delft. “Al vraag ik me wel af hoe betrouwbaar de software van de Ehang184 is. Functioneert hij ook in een zandstorm? En als het hagelt?” De volgende horde is het gebrek aan regelgeving voor dit soort voertuigen in Nederland. “Mijn vermoeden is dat ze daar in Dubai wat soepeler mee zijn dan hier.”

Maar de belangrijkste hobbel is de kwestie van aansprakelijkheid. Wie krijgt de schuld van eventuele ongelukken? De passagier? De luchtverkeersleider? Of de softwareprogrammeur? En wie wil dat verzekeren?”

Kunstmatige intelligentie

Dat is een kwestie waar de ontwikkelaars van zelfrijdende auto's al langer mee worstelen. Bart Van Arem, Hoogleraar Transport Modelling aan de TU Delft en medeoprichter van het Dutch Automated Vehicle Initiative: “Je kan de verantwoordelijkheid bij de programmeur leggen. Die moet dan een zekere moraal inprogrammeren. Denk aan het inmiddels klassieke voorbeeld van een zelfrijdende auto die moet kiezen tussen twee slachtoffers. Maar de vraag is of de programmeurs verantwoordelijkheid willen dragen voor de beslissingen van het voertuig.”

“Zodra je de besturing volledig overlaat aan kunstmatige intelligentie wordt het ingewikkeld. Je hebt nooit volledige controle over zo'n systeem.” Volgens Van Arem zal er altijd menselijk toezicht nodig zijn op autonome intelligente vervoersmiddelen. “Dat kan een steward in het voertuig zijn, zoals in de zelfrijdende busjes in Nederland, of een verkeersleider op afstand.”

Nog even doorrekenen

Melkert: “We moeten het ons ook afvragen of we het hier willen, passagiersdrones in zo'n dichtbevolkt en dichtbebouwd land, met overal hoge gebouwen en aanvliegroutes van vliegvelden.” Van Arem: “En gaat die zelfvliegende auto echt het fileprobleem oplossen? Dat zou ik nog even goed doorrekenen: hoeveel zelfvliegende auto's kunnen er per landingsplaats landen, hoe lang duurt dat en hoeveel landingspekken heb je dan nodig? Ik vraag af of het echt efficiënter is.”

Bovendien, zegt hij: misschien vinden we files over tien jaar helemaal niet zo erg meer. “Als we in een schone, zelfrijdende auto een boek kunnen lezen of kunnen bellen, vinden we filerijden misschien wel best.”

Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en vrijdag rond 10.50 uur in De Ochtend

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).