'Mobiele stembureaus dé oplossing voor stemmen vanuit de cel'

"Het is een grondrecht", zegt Han Moraal, voorzitter van de RSJ. "En als je mag stemmen, moet je dat recht ook kunnen uitoefenen. En dat gaat nu heel moeilijk." Naast het juridische aspect ziet de Raad stemmen ook als een manier om gevangenen betrokken te houden bij de samenleving. "Deelnemen aan de democratie is een manier om gedetineerden betrokken te houden bij de samenleving. Als ze dan terugkomen, zorgt dat voor een betere landing, minder recidive, en uiteindelijk ook minder kosten voor de samenleving."

Volmacht

Toch zijn er nu amper stemmen uit gevangenissen. "Slechts een handjevol", zegt Moraal. "Dat komt omdat de enige manier de volmachtprocedure is en dat is heel ingewikkeld met formulieren naar de gemeente. Men heeft die formulieren niet. Je hebt een kopie van je ID nodig. Kortom, op dit moment komt er van stemmen door gedetineerden niet zoveel terecht."

Controle

Een gewoon stembureau openen in een gevangenis is lastig, omdat in Nederland iedere burger toegang moet hebben tot het stemlokaal voor controle. "Dat is moeilijk in een gevangenis, het is gesloten. Daar moet je dan iets aan doen. Wij zeggen: er kan veel. Als je een stembureau naar binnen brengt, dan moet je voor één ding goed opletten en dat is de controleerbaarheid."

Mobiel stemhokje

De oplossing volgens de RSJ? Een mobiel stemhokje. "Dat betekent dat de gemeente een steminrichting maakt voor een paar uur. Tellen en alles hoeft daar niet, dat doe je op het gemeentehuis. Maar het gaat erom dat mensen die erbij willen zijn om te controleren ook in die gelegenheid worden gesteld."

Moraal wijst erop dat de Dienst Justitiële Inrichtingen en de gevangenissen zelf op korte termijn al maatregelen kunnen nemen. "Maar op de lange termijn is het aan de politiek om de wet- en regelgeving te verbeteren."