Tienduizenden huizen staan leeg in Nederland: 'In tijden van woningnood is dat wrang'

Het begon in Zwolle-Zuid

Het speurwerk van Keukenkamp startte dicht bij huis. "Ik woon nu twee jaar in Zwolle-Zuid en loop vaak langs een vrijstaand huis. Zonder tuinpad, zonder oprit, gras wat langer. Op het oog vrij nieuw - en het leek een beetje op een eiland te staan. En ik dacht elke keer toch van - waarom zie ik daar nooit iemand? Wat is hier in hemelsnaam aan de hand?"

Het raadsel bleek een juridisch probleem: de bestemming van het perceel liet geen bewoning toe. "Dat huis heeft dus tien jaar leeggestaan. Pas nu heeft de gemeente besloten de bestemming te veranderen, zodat er eindelijk mensen in kunnen wonen."

Van erfenis tot krimpgebied

Tijdens zijn zoektocht ontdekte Keukenkamp dat de redenen voor leegstand sterk uiteenlopen. "Soms gaat het om een ingewikkelde erfenis waar nabestaanden niet uitkomen. In andere gevallen is een woning in zo’n slechte staat dat verbouwen onmogelijk lijkt. Of het staat in een krimpgebied waar niemand wil wonen. Maar het resultaat is steeds hetzelfde: een leegstaand huis dat langzaam verandert in een spookhuis."

Volgens het CBS staan er in Nederland tienduizenden huizen langer dan een jaar leeg. "Dat was ook een verrassing voor mijzelf", zegt Keukenkamp. "Je zou zeggen: als er zoveel huizen langer dan een jaar leegstaan, dan moet er misschien toch wel wat beleid komen om ervoor te zorgen dat we die huizen kunnen gebruiken, dat we erin kunnen wonen. Dit voelt heel wrang."

Het spookhuis van Amstelveen

Een van de meest extreme voorbeelden die de journalist tegenkwam, stond in Amstelveen. "Een tussenwoning in een keurige buurt, maar de tuin was overwoekerd, het dak stortte langzaam in en buren klaagden. Dat huis stond al meer dan dertig jaar leeg. Uiteindelijk heeft de gemeente besloten het gedwongen te veilen. En dat in de Randstad, waar juist zóveel vraag naar tussenwoningen is."

Leegstand Award en boetes in de maak

Ook belangenorganisaties trekken aan de bel. In Den Haag reikt het Straat Consulaat dit jaar opnieuw de 'Leegstand Award' uit: een ludieke prijs voor het meest schrijnende voorbeeld. "Een goed initiatief", vindt Keukenkamp. "Het helpt om het probleem zichtbaar te maken. In de Tweede Kamer wordt inmiddels zelfs gesproken over een boete op leegstand. Misschien is dat nodig om eigenaren te bewegen tot actie."