'Ons tbs-systeem gaat ten onder aan het eigen succes'

Sinds de zaak Michael P., die de Utrechtse student Anne Faber om het leven bracht, wordt in Nederland steeds vaker tbs opgelegd. "Dat is op zich geen slechte zaak", zegt tbs-advocaat Jan-Jesse Lieftink die ongeveer 150 tbs'ers bijstaat. "Maar de klinieken zijn niet meegegroeid en dat wringt."

Onverantwoord grote druk

Vorig jaar oktober concludeerde de Inspectie Justitie en Veiligheid dat de tbs-klinieken onder onverantwoord grote druk staan. Lieftink: "Bij de instroom, doorstroom en uitstroom zit het systeem muur en muurvast.”

Dat leidt volgens de tbs-advocaat tot gevaarlijke situaties. Op de eerste plaats binnen de klinieken zelf, waar explosieve situaties ontstaan. "Je moet je voorstellen dat het binnen een kliniek een soort mini-maatschappij is. De frustraties bij patiënten onderling en richting het personeel groeien wanneer iemand jaren moet wachten om naar een vervolgplek door te kunnen stromen."

Door deze gevaarlijke situaties loopt het toch al overbelaste personeel op haar achterste benen en wordt een baan binnen de tbs steeds onaantrekkelijk. Ook zijn klinieken huivering om verlof te geven aan tbs'ers, maar dat is eigenlijk wel nodig om te resocialiseren. Daardoor zitten veroordeelden langer in de kliniek en houden ze bedden bezet, aldus de advocaat.

Alleen mensen behandelen die behandeling willen

Naast de flinke overheidsinvesteringen die nodig zijn in het tbs-systeem, pleit Lieftink ervoor om voorlopig alleen mensen te behandelen die ook echt behandeling willen. "Als iemand de behandeling niet wil, dan is het op dit moment beter om hen in de gevangenis te zetten dan ze in een duur systeem te laten verzuipen. Een tbs-plek is heel duur."

Daarnaast werkt tbs het beste bij mensen die ook daadwerkelijk open staan voor behandelingen, zegt de advocaat. "De wil moet er zijn om stappen te kunnen maken."

Andere oplossingen

"Ook zouden rechters heel secuur moeten zijn met het opleggen van de tbs-maatregel", zegt Lieftink. "Je ziet die enorme stijging, maar daar moeten we vanaf. We moeten kijken naar andere oplossingen."

Een alternatief kan volgens hem zijn om tbs met voorwaarden op te leggen. "Dat is een lichtere variant dan dwangverpleging." Iemand kan dan bijvoorbeeld opgenomen worden in een kliniek met een lager beveiligingsniveau of wanneer iemand een delict pleegt waar verslaving aan ten grondslag ligt, kan iemand eerst in de verslavingszorg opgenomen worden.