Rinske werd 5 keer uitgeloot voor studie: 'Niet te veel naar IQ kijken.'

Pauw zou graag een systeem zien waarbij studenten die al twee of drie keer zijn uitgeloot, maar nog steeds gemotiveerd zijn om de studie van hun dromen te volgen daar meer kans voor krijgen. "Als je al van jongs af aan weet waar je passie ligt, dan is het een enorme teleurstelling als je keer op keer wordt uitgeloot."

Kansenongelijkheid

Toch is het huidige systeem, waarbij motivatie en toelatingstesten de doorslag geven, ook niet zaligmakend. Commerciële bureaus spelen hierop in door mensen te begeleiden en te trainen voor de selectieprocedure – soms met garantie om door de procedure te komen. D66-Kamerlid Jan Paternotte: "Dan weet je dat ongelijkheid ontstaat."

Alex Tess Rutten van de Landelijke Studentenvakbond ziet dezelfde ongelijkheid. "Het voelt eerlijk omdat je zelf invloed hebt." Maar de praktijk laat zien dat met name kinderen van hoogopgeleide ouders kans maken. Bijvoorbeeld in motivatiegesprekken waar ook wordt gelet op woordenschat en wat je moet zeggen. "Kinderen van hoogopgeleide ouders hebben daar gigantische voorsprongen in."

Loting herinvoeren?

Paternotte pleit ervoor om het verbod op loting in de selectie op te heffen, zodat universiteiten zelf kunnen bepalen hoe ze aankomende studenten selecteren. Op die manier kunnen ze zelf tot het meest eerlijke proces komen.

Volgens Paternotte is er een duidelijke link tussen loting en meer kans maken. Bijvoorbeeld voor studenten die als eerste uit een gezin gaan studeren en geen financiële middelen of hulp in de omgeving hebben in de voorbereiding. "Die studenten maken minder kans."

Ongewogen loting

Het oude systeem van gewogen loting, waarbij het cijfergemiddelde van de middelbare school bepaalde hoe veel kans je maakte, is ook niet volledig eerlijk volgens Rutten. Als eerste omdat cijfers een slechte voorspeller zijn voor studiesucces.

Ten tweede vanwege schaduwonderwijs – betaalde bijlessen en begeleiding in het examenjaar om het cijfergemiddelde op te krikken. "Dat moeten je ouders maar net kunnen betalen." Daarom hoopt de vakbond op een systeem van ongewogen loting, waarbij iedereen evenveel kans maakt om een studie binnen te komen.