Waarom we kinderen weer samen zouden moeten opvoeden: 'Ouders staan er te vaak alleen voor'

Nadruk op het individu

Volgens Magedane is mede-ouderschap een begrip dat laat zien dat ouders niet alles alleen hoeven te doen. "Je kunt als ouder ook op anderen leunen", zegt hij. "De opvoeding en zorg hoeven niet alleen op je schouders te rusten." Dat idee staat haaks op de nadruk die in Nederland vaak wordt gelegd op het individu. "Je kunt de wereld indelen in een 'ik-cultuur' - het individualisme - en in een collectivistische cultuur. Dat zie je terug in de manier waarop we met kinderen omgaan. En dat zegt veel over hoe we ons tot elkaar verhouden en hoe we solidariteit vormgeven."

Magedane spreekt daarbij uit eigen ervaring. Hij groeide op in een situatie waarin zijn moeder kwetsbaar was. "Er wordt weleens gezegd: 'It takes a village to raise a child.' Die uitspraak komt uit Afrika, uit de Ubuntu-filosofie", vertelt hij. "Dat is ook mijn jeugd. Ik ben een buitenechtelijk kind en mijn oma heeft mij opgevangen. Ik kreeg daarnaast veel liefde en warmte van mijn ooms en familie. Dat was heel normaal: je helpt elkaar om kinderen op te voeden."

Die manier van samenleven ziet hij als iets wat in onze samenleving grotendeels verloren is gegaan. "Er zijn veel 'stille getuigen'", zegt Magedane. "Mensen die de warmte en liefde kunnen geven die een kind thuis soms mist. Opvoeding is niet alleen iets voor de biologische ouders. Het gaat ook om warmte, betrokkenheid en gemeenschap."

Tegen de 'tirannie' van het kerngezin

Ook in het debat over vergrijzing en demografie ziet hij dezelfde tegenstelling terug. "Er zijn vaak twee stemmen", legt hij uit. "De ene zegt: we moeten méér kinderen krijgen, de andere zegt dat we arbeidskrachten moeten halen uit het buitenland via migratie." Maar voor die eerste groep heeft hij een boodschap: "Kijk eens naar de wereld waarin die kinderen terechtkomen. In een samenleving waar alleen de biologische ouders verantwoordelijk zijn voor zorg en opvoeding, ontneem je kinderen de kans om in aanraking te komen met verschillende perspectieven."

Daarom verzet Magedane zich, zoals hij het noemt, "tegen de tirannie van het kerngezin." Volgens hem is het tijd om de gemeenschap weer centraal te stellen, "om de balans te herstellen."

Ontzuiling

De ontzuiling heeft er volgens Magedane toe geleid dat we steeds individueler zijn gaan leven - en ook minder samen zijn gaan opvoeden. Toch ziet hij dat er ook goede kanten aan die vroegere gemeenschapszin zaten. "De vraag is: hoe zorg je dat het kind niet met het badwater wordt weggegooid?" zegt hij. "Ik denk dat we dat in Nederland wél hebben gedaan. We zijn de gemeenschap gaan verafschuwen en hebben het individu verheerlijkt.

Daardoor hebben we nu een samenleving waarin ouders geïsoleerd zijn en denken dat ze de enigen zijn die de lasten moeten dragen." Dat heeft volgens hem gevolgen voor zowel ouders als kinderen. "We lopen tegen de grenzen aan van het individualisme", zegt hij. "En we hunkeren weer naar gemeenschap."

De jeugdautoriteit signaleert dat jeugdzorg nu te veel lasten draagt: "Vandaag was dat nog in het nieuws. Één op de 7 jongeren zit tegenwoordig bij Jeugdzorg. De jeugdautoriteit ziet ook dat je het ongemak moet aangaan. Nu moet de overheid allerlei dingen doen om die gemeenschap die nu ontbreekt te herstellen."