'Bedenk in een discussie eens: misschien heeft die ander ook wel wat zinnigs te melden'
- Nieuws
- 'Bedenk in een discussie eens: misschien heeft die ander ook wel wat zinnigs te melden'
Op sociale media, in de politiek, op straat – het lijkt er steeds vaker op dat het wij tegen zij is. Maar is Nederland écht gepolariseerd, of lijkt dat alleen maar zo? De Belgische filosoof en polarisatie-onderzoeker Patrick Loobuyck verzon in ieder geval een oplossing: 'combinatiedenken'. Hij was te gast in Dit is de Dag.
Video niet beschikbaar
Dit is de Dag is een programma waarin mensen met verschillende meningen tegenover elkaar worden gezet. Prima, zegt Loobuyck, als er maar eerlijke argumenten worden gebruikt.
Dit gebeurt in veel discussies echter niet, denkt hij. Veel mensen overschatten zichzelf, waardoor ze niet meer open staan voor de argumenten van iemand anders. "We hebben vaak sterke opinies over onderwerpen waar we niet zoveel verstand van hebben. Ze zijn vaak complexer en ingewikkelder dan we in eerste instantie denken", aldus Loobuyck. Dit weten kan leiden tot een opener houding: luister naar de ander, want die heeft misschien wel wat nuttigs te zeggen.
Loobuyck: "Je moet altijd denken: waar komt die andere mening vandaan? Wat voor ervaring zit daarachter? Ik probeer zelf niet de denken dat die ander dom is, of minder goed heeft nagedacht. Ik probeer de ander te zien als iemand waar ik toch iets van kan leren." Vooral op sociale media worden gesprekspartners vaak gediskwalificeerd omdat ze - volgens de ander - een racist zijn, of juist een deuger. Doe dat niet, vindt de filosoof.
Wij-zij-denken
Dit klinkt logisch, maar het is eigenlijk heel moeilijk, vertelt Loobuyck: "Het is tegennatuurlijk." Mensen zijn geprogrammeerd om in 'wij' en 'zij' te denken, door onze geschiedenis. "We zijn groepswezens. We hebben er alle belang bij om ons te verbinden met mensen om te overleven. Op de steppe zouden we het alleen nooit hebben overleefd. En we hebben nog altijd dezelfde hersenen als toen we op de steppe liepen."
Het kan negatieve gevolgen hebben – zoals oorlog – maar het heeft ook een positieve kant: "Zonder groep zouden we ons nooit thuis kunnen voelen", denkt Loobuyck.
Overigens denkt Loobuyck dat de polarisatie op dit moment niet op het hoogtepunt is. "Kijk naar de Tweede Wereldoorlog, of kijk naar de periode vlak daarna in België. Toen had je een schoolstrijd tussen liberalen en katholieken die elkaar niet konden luchten of zien. We denken altijd dat onze tijd erger is, maar het valt wel mee."
Dit is de Dag
Dit is een artikel uit Dit is de Dag (EO). Een opiniërend journalistiek radioprogramma met @TijsvandenBrink, @MargjeFikse of @HansvanderSteeg. Maandag tot vrijdag om 18.30 uur op NPO Radio 1.