Feit of fictie? 'Er staan 178.000 huizen in ons land leeg'

Gisteravond zei Lilianne Ploumen van de PvdA in Op1 dat er 187.000 in Nederland leegstaan, toen het ging over de opvang van Oekraïense vluchtelingen. In januari 2021 stonden er inderdaad 187.000 huizen leeg, meldt het CBS. Dat klinkt als een mooi aantal om veel mensen aan een huis te helpen of op te vangen, maar zo simpel is het niet.

Korte leegstand

"Het gaat dan om administratieve leegstand. We gaan niet met een enquête langs alle huizen, maar voegen gegevens samen van bijvoorbeeld de WOZ en de basisregistratie", legt woordvoerder van het CBS Frank Notten uit.

Uit die gegevens kwamen dus die bijna 200.000 huizen. Een groot deel daarvan staat minder dan een jaar leeg, vertelt Notten. "Het gaat dan bijvoorbeeld om huizen die verbouwd worden, of waar de vorige bewoner al van verhuisd is maar de woning nog niet verkocht is." Het deel wat wel langer leegstaat, is volgens het CBS beperkt. Zo'n 68.000 woningen zijn langer dan een jaar onbewoond, volgens Notten.

Beschikbaar

En woningen die leeg staan, zijn niet altijd beschikbaar. Dat bevestigt directeur Berry Blijie van onderzoeksinstituut ABF Research wat zich bezighoudt met onderzoek naar de woningmarkt. "Een woning die wordt verbouwd of klaar is voor de sloop, is wel een leegstaand huis, maar geen geschikt huis om te bewonen."

Bovendien, zegt Blijie, is de methode van het CBS om leegstand te berekenen niet waterdicht. "Als je gaat verhuizen komt een woning vaak niet direct beschikbaar. Meestal moet je nog een aantal maanden wachten tot je de woning in kan trekken. Dit gebeurt het hele jaar door, maar het CBS legt maar op één moment van het jaar vast hoeveel huizen leeg staan." De momentopname is daarom minder makkelijk te vergelijken met de situatie op dit moment.

Geschikt

Volgens Blijie is de leegstand van 187.000 woningen in de praktijk daardoor waarschijnlijk een stuk lager. Hij gebruikt bijvoorbeeld het energieverbruik van huizen om de daadwerkelijke leegstand te berekenen. Verbruikt een huis energie? Dan zal daar waarschijnlijk iemand in het huis wonen. En als je dat meeneemt in de telling? "Dan kom je uit op ongeveer 150.000 leegstaande huizen."

In de categorie van woningen die wel geschikt zijn voor bewoning, zit bovendien ook regelmatig een addertje onder het gras: de prijs. Veel grote woningen staan te koop, maar niet iedereen kan deze betalen. "Sommige van die woningen kosten 8 tot 10 miljoen. Die zijn minder courant en staan daardoor vaak langer leeg dan een rijtjeshuis op de hoek."