Regenwormen zijn nuttig, intelligent en zeer belangrijk

Darwin schreef het wormenboek één jaar voor zijn dood. In de meer dan veertig jaar dat hij aan het boek werkte, verzamelde Darwin op de hem kenmerkende wijze gegevens over het belang van aardwormen bij de erosie van het land, de vruchtbaarheid van de bodem en het bewaren van oude gebouwen. En verdiepte hij zich in de intelligentie van wormen. Het boek was, geheel tegen zijn verwachting in, een groot succes.

Wormen zijn nuttig en intelligent

Met de experimenten van Darwin werd aangetoond dat wormen nuttige en intelligente dieren zijn. Regenwormen woelen bijvoorbeeld de grond in jouw tuin om. Ze zorgen voor de afbraak van organisch materiaal waardoor voedingsstoffen vrijkomen. Ze zijn dus ontzettend belangrijk voor de vruchtbaarheid van de bodem, voor plantengroei en voor de stofkringlopen in het hele ecosysteem.

De regenworm zorgt voor doorluchting en doorlaatbaarheid van de bodem, en is ook belangrijk voor de afvoer van water. Eerder zei hoogleraar Kees van Gestel in Vroege Vogels: "Een bodem zonder regenworm, dat is geen bodem."

Omwoelen van aarde

Het omwoelen van de aarde in de tuin, dat viel Darwin ook op. Hij vroeg zich daardoor af of het graafwerk van de worm ook grote bouwwerken kan ondermijnen. Daarom reisde hij af naar Stonehenge. Daar groef hij een aantal gaten naast de enorme stenen en concludeerde hij dat de stenen inderdaad door de eeuwenlange activiteit van de aardwormen steeds meer in de grond zijn gezonken.

Horen, trillen, terugtrekken

In een ander experiment kwam Darwin erachter dat wormen niet kunnen horen.Hij nam hier persoonlijk de proef voor op de som: schreeuwend stond hij naast de potten met regenwormen en ze gaven geen sjoege. Ook toen de zoon van Darwin op de fagot speelde gaven de wormen geen krimp. Ze bleven rustig.

Trillingen daarentegen, voelen wormen wel. Als Darwin de poten met wormen tegen de piano aanzet en een akkoord aansloeg dan kropen de wormen hun gangen in, om er daarna weer uit te komen. Het hele lichaam van de worm is gevoelig voor contact zo schrijft Charles Darwin. Zelfs een lichte ademstoot uit de mond zorgt er voor dat het dier zich terugtrekt.

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.