Trump naar NAVO-top in Brussel, stemming beneden peil

President Trump blijft van de daken schreeuwen dat de partners een eerlijk deel (fair share) aan de NAVO-begroting bijdragen. Namens de EU-landen antwoordt Donald Tusk dat Trump daarmee moet ophouden, want Europa geeft meer geld uit aan defensie dan Rusland, de belangrijkste vijand. Trump zegt dan weer dat vrienden zich aan de afspraken houden.

Het wordt dus geen vrolijk bezoek, vandaag en morgen aan Brussel. De president is boos, niet alleen over het gebrek aan financiële solidariteit, maar ook over de oneerlijke handelsrelaties. De Europese leiders proberen te voorkomen dat de problemen de agenda domineren, maar de Amerikaanse president lijkt daar wel op uit te zijn.

Positivo

NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg speelt onder tussen de rol van positivo. Hij is aanhanger van de theorie dat een glas altijd half vol is, nooit half leeg. "De defensie uitgaven zijn de laatste jaren fors omhoog gegaan, maar er is nog een hele weg af te leggen voordat we bij de afgesproken twee procent zijn", zegt hij aan de vooravond van de top ontmoeting.

Nederland hoort bij de landen die ver onder de norm blijven. Premier Rutte erkent dat en wil de uitgaven wel verder verhogen, maar zit voorlopig aan het regeerakkoord vast. Bovendien is afgesproken dat pas in 2024 ieder land twee procent van z'n bbp (bruto binnenlands product) aan defensie uitgeeft.

Lekken

De ruzie komt op een moment dat de regeringsleiders voor het eerst in het nieuwe NAVO-gebouw vergaderen. Bijna vijftig jaar was de NAVO in muffig ruikende kamertjes gehuisvest, met lekkagekringen op het plafond en een bakje naast de printer om lekwater op te vangen.

Maar het ademde historie. In de Joseph Luns-perszaal hingen bordjes met waarschuwingen dat je in deze ruimte niet over militaire geheimen moest praten. Een in de vergaderzaal, waar nog niet zo lang geleden Jaap de Hoop Scheffer de voorzittershamer hanteerde, was na de aanslagen in de VS van 11 september 2001 artikel 5 van de verdragsorganisatie van toepassing verklaard: dat een was en waar na de aanslagen 11 september werd besloten dat artikel vijf (een aanval op één is een aanval op allen) in werking moest treden.

Vrienden?

Juist nu eindelijk een modern nieuw gebouw, voorzien van de laatste technische snufjes, wordt betrokken, spreken mensen voor het eerst over het einde van de organisatie. De vraag of we nog steeds vrienden zijn ligt nadrukkelijk op tafel.

Vanuit Oost-Europa wordt het antwoord luid en volmondig gegeven, want daar wordt volledig vertrouwd op met name de Amerikanen als het op de verdediging van de grenzen van het bondgenootschap aankomt. Maar de West-Europese landen zijn niet van plan om zich constant de les te laten lezen door de Amerikaanse president.

"De verdeling is inderdaad niet eerlijk, dat beseft iedereen", zegt Stoltenberg. "Eén ding is zeker, iedereen weet dat de NAVO voor onze veiligheid heeft gezorgd en zal blijven zorgen."