Wat wordt ons eigenlijk ingespoten?

mRNA

De verschillende vaccins werken allemaal verschillend. Een belangrijk kenmerk van bijvoorbeeld het Pfizer-vaccin is het gebruik van mRNA-technologie. mRNA (afkorting van 'messenger-RNA') is een vorm van RNA (een variant op DNA) dat informatie doorgeeft over bijvoorbeeld virussen. Als mRNA je lichaam binnenkomt, zet het cellen aan om viruseiwitten aan te maken. Die eiwitten zijn de pootjes van het virus, het 'stekeleiwit'. Je lichaam herkent hier een infectie in en het immuunsysteem gaat aan het werk.

"Ons lichaam houdt continue in de gaten wat er gebeurt in je lichaam", vertelt Gommers. "Alles wat er niet hoort, wordt gelijk herkend en als het niet herkend wordt als eigen, gaat het leger aan het werk om het op te ruimen." Om het aan te zwengelen is geen coronavirus zelf nodig: de informatie over het virus is genoeg. Het Pfizer-vaccin doet dit dus ook: informatie doorgeven, door middel van mRNA.

RNA - dus ook mRNA - is heel kwetsbaar, vertelt Koopmans. "In het lab, als wij testen doen en we moeten RNA gebruiken, dan moet je extra dingen om voorkomen dat het wordt afgebroken waar je bij staat." In je lichaam wordt het ook snel afgebroken, maar voor die tijd heeft het zijn werk gedaan.

Gommers is onder de indruk dat het vaccin in tien maanden is gemaakt. De mRNA-techniek is nog niet zo oud, vertelt hij. Het werd in eerste instantie gebruikt om tumoren tegen te gaan. Gommers: "Ze zijn er al twintig jaar mee aan de slag. Het is gemaakt voor tumorcellen die bepaalde eiwitten maken. Je eigen lichaam kan dan tumorcellen afbreken."

Andere vaccins

Andere vaccins werken net even anders, maar ze zijn er allemaal op gericht om antistoffen te genereren tegen het stekeleiwit. "De verschillen zitten in de manier waarop dit gebeurt", vertelt Koopmans. "Bij het mRNA-vaccin wordt de code van dat eiwit aangeboden aan het lichaam. De vaccins van AstraZenica (Oxford) en Janssen verpakken diezelfde informatie in een onschuldig virus dat niet meer kan vermenigvuldigen. De route om hetzelfde te bereiken is anders", vertelt Koopmans.

Doordat de route anders is, kan de respons van het lichaam verschillen en hoeveel doses van het vaccin je kunt krijgen, vertelt Koopmans.

Het kost even

Welk vaccin je ook krijgt, je bent niet meteen beschermd. "Je lichaam heeft gewoon even nodig om antistoffen te maken", zegt Gommers: "Zeker veertien dagen, maar neem voor de zekerheid drie of vier weken." Als je in die periode corona-achtige klachten krijgt, moet je je laten testen, zegt hij.

Maar ook daarna is het verstandig, zegt Koopmans, want er bestaan ook 'doorbraakinfecties'. "De kans dat je COVID krijgt als je een volle coronadosis hebt gehad is klein, maar we willen het wel blijven monitoren", aldus de viroloog.

Virusfeiten

In Virusfeiten wordtwekelijks gepraat met OMT-leden Diederik Gommers en Marion Koopmans over het coronavirus. De podcast is te beluisteren op de website van Radio 1, via de app, maar ook via platforms als Apple podcasts en Spotify.