Huurprijzen bevriezen of verhogen?

Volgens de Eerste Kamer zullen te veel mensen daardoor hun hoofd niet boven water kunnen houden. De Eerste Kamer heeft nu een motie ingediend tegen de jaarlijkse huurverhoging, maar minister Ollongren legt deze tot ongeloof van de senatoren naast zich neer.

Irritatie in de Eerste Kamer

Tiny Kox, Eerste Kamerlid namens de SP, vertelt dat de Eerste Kamer vrij schaars is met het indienen en aannemen van moties, het is iets wat normaal gesproken in de Tweede Kamer thuishoort. "De Eerste Kamer is geen groot producent van moties, we doen dat als we denken dat er echt iets bijgestuurd moet worden bij wat de regering aan het doen is, en dat is hier het geval geweest", aldus Kox.

Kox is dan ook niet tegen het maatwerk dat Ollongren ziet als oplossing voor huurders die het hoofd boven water kun houden. Kox: "Ik denk wel dat het een beetje irritatie in de Eerste Kamer oproept dat de minister uitlegt dat ze ook maatwerk wil laten leveren door verhuurders, maar dat weten we al en hebben we ook al uitgebreid goedgekeurd."

Kox voegt toe: "Bovenop dat maatwerk willen we vanwege de coronacrisis dit keer de huurverhoging niet laten doorgaan op 1 juli, dat scheelt toch voor 3,3 miljoen huurders pakweg een totaalbedrag van 400 miljoen euro per jaar. En dat zijn kleine beetjes per huurder, maar alle beetjes helpen nu."

Huurders financieel klem

Kox geeft aan dat pakweg een derde van de huurders al financieel klem zat voor de coronacrisis, volgens cijfers van het Nibud. Kox: "Dus dat is er alleen maar slechter op geworden. Voor iedereen is duidelijk dat de klappen die gaan komen en gevolgen van deze coronacrisis meer dan gemiddeld neerslaan bij huurders en dan is het een goede zaak om die huurders meer dan gemiddeld te beschermen."

Steuntje in de rug

Econoom Nic. Vrieselaar van de RABO-bank kan zich goed voorstellen dat je huurders in deze tijd een steuntje in de rug wil geven omdat ze een groot deel van hun inkomen aan woonlasten kwijt zijn, maar heeft ook een kritische noot bij het bevriezen van de huurverhoging.

Vrieselaar: "Het kabinet heeft al generieke maatregelen getroffen om werknemers en werkenden te ondersteunen, denk aan de NAO-regeling, dus die steunpakketten van de overheid zijn er echt op gericht om mensen aan het werk te houden en te voorkomen dat mensen achteruitgaan in loon. Dat betreft ook huurders, dus er is al wel wat gedaan voor huurders."

Kijken naar de verhuurders

Daarbij is het volgens Vrieselaar ook goed om te kijken wie die verhuurders zijn. "De 400 miljoen euro die het bespaart bij huurders, is 400 miljoen euro die verhuurders niet krijgen. We denken vaak 'dat zijn die zakkenvullers', maar het zijn ook heel vaak zzp'ers die hun pensioen opbouwen, die zeggen ik koop een huis om te verhuren want dat is mijn pensioen. Dat zijn de zzp'ers die ook nu hun inkomsten zien dalen."

Vrieselaar: "Of denk aan pensioenfondsen, die investeren veel in de verhuur, en daar hebben wij als werknemers eigenlijk allemaal een aandeel in." Maar op een ander punt is Vrieselaar het wel eens met Kox. Vrieselaar: "Ik denk inderdaad wat wordt gezegd, dat het niet laten stijgen bij verhuurders minder pijn zal doen dan bij de huurders."

"We zien de laatste 5 tot 10 jaar weinig ontwikkelde landen waar de huren zo hard zijn gestegen als in Nederland", aldus Vrieselaar. Hij legt uit hoe die jaarlijkse verhoging werkt: "Hoeveel de verhoging jaarlijks mag zijn dat hangt af van je contract. Bij sociale huur zijn daar andere regels over dan in de vrije sector. De regel is dat het één keer per jaar mag stijgen, maar niet met hoeveel. Je maakt afspraken over de maximale huurverhoging in je huurcontract."

Vrieselaar: "Maar in heel veel vrije huursectorcontracten zie je nu al dat er geen afspraken zijn gemaakt over hoe hard de huur mag stijgen. Of er wordt gezegd inflatie plus 2 of 3 procent. Dat betekent dat je bijvoorbeeld vorig jaar toen inflatie ongeveer 2,6 procent was, dat die huurders nu een huurverhoging kunnen verwachten van 5,5 tot 6 procent. Dat is ontzettend hoog."

Hoe hard mogen huren stijgen?

Daarbij zegt Vrieselaar dat het verhogen van huurprijzen ook terug te zien is in de prijzen die worden betaald voor een koophuis en vindt dat het tijd is om goed te kijken naar hoe hard huren in Nederland mogen stijgen. "Inflatie lijkt me logisch en prima, maar moet dat per se veel meer dan de inflatie? Je krijgt daar door een hele rare wisselwerking tussen de huurprijzen en de koopprijzen."

Vrieselaar: "Je kunt je voorstellen, als huurder zie ik mijn huur dit jaar misschien 5 of 6 procent stijgen, en daardoor denk ik al snel dat ik een huis moet kopen want dat is ten opzichte van mijn huur veel voordeliger. Maar daardoor neemt de vraag naar koopwoningen heel erg toe, waardoor daar de prijzen ook weer heel erg stijgen. Waardoor een verhuurder denkt de koopprijzen zijn zo duur en daardoor kan of moet ik mijn huur ook omhoog gooien. Zo gaan Nederlands steeds en steeds meer betalen voor wonen."

Wil je het niet doen of kan het niet?

Dat minister Ollongren de motie naast zich neerlegt mag, maar zorgt niet voor veel positieve woorden in de Eerste Kamer, waar een meerderheid de motie aanneemt. Kox: "Ik heb een interpellatie gehouden, ook een zwaar middel voor de Eerste Kamer, om de minister uitleg te vragen. Wil je wel doen wat wij willen en kan je het niet doen? Want leg dat dan uit en dan kunnen we daarover praten."

Kox: "Of kan je het wel doen wat wij vragen en wil je het niet doen? De minister heeft toegegeven dat ze een huurstop mogelijk kan maken. Daar ligt het probleem niet. Dus zegt de Eerste Kamer 'waarom doe je het dan niet?' En dan zegt de minister weer 'ja, maar ik lever maatwerk'. En dan zegt de Eerste Kamer, mevrouw de minister dat weten wij, wij houden hier ook de wetgeving bij, we weten wel dat dat maatwerk bestaat, maar we willen gewoon die generieke maatregelen op 1 juli treffen om huurders die toch al best veel hebben betaald in de afgelopen jaren een steuntje in de rug te geven."

Past niet in democratie

Hoe minister Ollongren nu handelt past volgens Kox niet helemaal bij een democratie: "De grondregel van ons parlementaire stelsel is dat het goede verkeer tussen regering en parlement vereist dat uitgesproken meningen van een parlement uiteindelijk uitgevoerd worden. Een minister die een motie, en zeker een herhaalde motie, niet uitvoert, die brengt zichzelf in moeilijkheden. En zou natuurlijk ook raar zijn als we een regering hebben die niet doet wat het parlement wil."

Hij voegt toe: "Ik hoop dat de minister echt deze dagen gebruikt om goed na te denken en zich realiseert dat het helemaal geen schande is om te doen wat het parlement vindt, sterker nog: dat dat de basis van ons stelsel is."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.