Rode Kruis bereid vrouwelijke jihadisten en kinderen uit Syrië op te halen

In juli schreef minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid nog aan de Tweede Kamer dat het Rode Kruis niet om hulp kan worden gevraagd omdat de organisatie een "onafhankelijke taak" heeft en "niet handelt uit opdracht van een staat". Hoewel het Rode Kruis inderdaad onafhankelijk is, kan er wel degelijk een beroep op ons worden gedaan, zegt een woordvoerder.

Naar schatting 65 Nederlandse kinderen en hun moeders zitten vast in Koerdische vluchtelingenkampen in Noord-Syrië, meldde de AIVD gisteren. Onder hen zijn twee weeskinderen van een Nederlandse moeder die begin dit jaar overleed. Familie van de kinderen in Nederland zou graag zien dat ze naar Nederland worden gehaald.

Weeskinderen

Het kabinet heeft als uitgangspunt dat de vrouwen die naar Nederland willen zich zelf moeten melden bij een Nederlandse ambassade of consulaat in Turkije of Irak. Omdat de vrouwen vast worden gehouden in Noord-Syrië, kunnen ze dat niet.

Voor de weeskinderen van Nederlandse ouders lijkt het kabinet een uitzondering te willen maken. In februari schreef het kabinet aan de Tweede Kamer dat het uitzoekt of en hoe kinderen van overleden jihadisten naar Nederland zouden kunnen terugkeren.

Het kabinet is er nog niet uit wat dat betekent voor de moeders. Het Openbaar Ministerie wil tien vrouwen in de kampen vervolgen, en heeft in opdracht van de rechter het kabinet gevraagd ervoor te zorgen dat zij naar Nederland komen. Minister Grapperhaus zei in februari dat hij zal onderzoeken of en hoe dat kan.

Het Rode Kruis wijst erop dat het alleen kan helpen met goedkeuring van de Koerden en andere lokale autoriteiten. De Koerden zouden de vrouwen en kinderen moeten laten gaan, waarna het Rode Kruis ze naar de grens met bijvoorbeeld Irak zou kunnen brengen. "Omdat we hierin afhankelijk zijn, kan het Rode Kruis niet van te voren de garantie geven dat de repatriëring ook succesvol zal zijn." Wel stelt het Rode Kruis dat het bij een verzoek van het kabinet zijn uiterste best zal doen om de vrouwen en kinderen terug te brengen naar Nederland.

Aanbod van de Koerden

Eerder gaven de Koerden aan dat ze de vrouwen en kinderen zelf naar de grens met Irak willen brengen. "We zijn bereid de Nederlandse overheid te helpen met elk verzoek betreffende het samenwerken om de situatie van de Nederlandse burgers in Noord-Syrië, vooral de onschuldige kinderen, op te lossen", schreven de Koerden aan Grapperhaus in april vorig jaar.

Het kabinet heeft tot dusver niet van dat aanbod gebruikt gemaakt. Wel hebben ambtenaren van Buitenlandse Zaken tweemaal met de Koerdische vertegenwoordigers in Nederland gesproken. De laatste keer was in november. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken is er bij die ontmoetingen geen verzoek om hulp gedaan en is er sinds november niet meer met de Koerden gesproken.

Doodstraf

In dat licht is het opmerkelijk dat Grapperhaus in februari nog meldde dat er wel concrete gesprekken gaande zijn. "Wij hebben met de organisaties die de kampen beheren gesproken. We hebben vastgesteld dat als zij ze daadwerkelijk overbrengen naar veilig gebied en dan naar een Nederlands consulaat, we ze dan kunnen opnemen" meldde de minister aan de NOS. Volgens zijn woordvoerder berustte die opmerking op een misverstand, en doelde de minister op gesprekken met Iraakse autoriteiten.

Het kabinet wil namelijk een harde garantie van de Iraakse autoriteiten dat de vrouwen bij aankomst in Irak daar niet worden vervolgd, omdat ze dan de doodstraf zouden kunnen krijgen. Alleen als ze in Baghdad instemmen met een uitlevering aan Nederland, zou het kabinet bereid zijn na te denken over het repatriëren van de vrouwen. Of die garanties er inmiddels zijn is niet duidelijk.