Gaan 'No Kings'-protesten tegen Trump iets veranderen? 'Slaat nog geen deuk in een pakje boter'

Cruciale 3,5%

Voor Nederlandse begrippen is een landelijk protest met zeven miljoen deelnemers iets enorms, maar voor een land als Amerika met 340 miljoen inwoners ligt dat anders. "Regimes vallen als 3,5 procent van de bevolking zich in een vreedzaam protest verenigt", stelt hoogleraar Wim Voermans. "Dat aantal zie je in Amerika nog niet. De vraag is ook of Trump zich er iets van aantrekt."

Voermans ziet namelijk hoe de Amerikaanse rechtsstaat beetje bij beetje door de regering-Trump wordt "ontmanteld". Dat zien ook de demonstranten in de VS. "Dit is hoe spijt eruitziet", concludeert Spraakmakers-luisteraar Charlotte Goulmy. "Een deel van die zeven miljoen mensen heeft gewoon op Trump gestemd omdat ze hem zo leuk vonden. Nu laten ze zien de verkeerde keuze te hebben gemaakt."

'Trots op mijn land'

Die geluiden geven sommige mensen hoop, zoals Roberta Enschede, een Amerikaanse die in Nederland woont. "Dit is een heel positieve reactie, ik ben trots op mijn land", jubelt ze. "Mijn kleindochter ging in Chicago de straat op. En dat moet ook. Mensen moeten weten dat er miljoenen Amerikanen zijn die niet geloven in de acties van Trump."

'Trump heeft er schijt aan'

Het massale protest is een unicum. Amerika-deskundige Kirsten Verdel legt uit dat er sinds de Vietnam-demonstraties in 1970 niet zoveel mensen de straat op zijn gegaan in de VS. Toch nuanceert ze dat beeld enigszins. "Wat mij opvalt, is dat in die negentien maanden dat Trump president is, zijn goedkeuringspeilingen zo laag zijn, maar er zo weinig demonstraties zijn", aldus Verdel. "In Georgië zijn al maandenlang dagelijkse demonstraties; dat is in de VS niet aan de orde."

Verdel heeft dan ook niet de illusie dat president Trump zich veel aantrekt van de 'No Kings'-demonstraties. "Veel mensen demonstreren, maar het slaat nog geen deuk in een pakje boter", stelt de Amerika-deskundige. "Trump heeft er letterlijk schijt aan. De Democraten zijn vreselijk impopulair en onderling verdeeld. Op deze manier, met ongestructureerde tegenstand, gaat het niet werken."

'Stille paniek' bij de Amerikanen

Daarbij hebben veel mensen wel iets anders aan hun hoofd, legt jurist en tevens Amerika-deskundige Kenneth Manusama uit. Hij ziet dat bij de protesten maar een deel van de bevolking wordt gerepresenteerd. "Veel Trump-volgers doen nog niet mee. Een heleboel zijn gefocust op hun eigen leven en op de economie. Ze zijn vooral bezorgd over de inflatie en de shutdown."

Volgens Manusama leggen de protesten vooral een gevoel van machteloosheid bij een deel van de Amerikanen bloot. Dat ziet ook Madeleijn van den Nieuwenhuizen, rechtshistoricus die bij de demonstratie in New York was. "De stille paniek in mensen hun ogen zwelt aan, er is veel bezorgdheid", zag ze. "Het is een gevoel van machteloosheid. Het protest was leuk, maar met een grimmige ondertoon."