Mensen doneren massaal aan goede doelen: 'Geeft ons een gevoel van zekerheid in onzekere tijden'

Nu de overheid bezuinigt op ontwikkelingshulp, "worden giften van particulieren belangrijker", zegt René Bekkers, hoogleraar filantropie aan de Vrije Universiteit. "Maar mensen springen niet in op de gaten die de overheid achterlaat. De partijen die in de regering zitten, vinden ontwikkelingshulp minder belangrijk, en omdat wij die overheid kiezen, zien we diezelfde beweging ook in Nederland."

Verschilt hoeveel je euro waard is

Er wordt ongeveer twee miljard per jaar gedoneerd door huishoudens. "Maar de verschillen tussen goede doelen zijn enorm groot", vertelt Bram Schaper, directeur van Doneer Effectief. "Je kunt tot honderd keer meer impact hebben voor hetzelfde bedrag." Schaper kijkt met zijn organisatie op basis van wetenschappelijk onderzoek waar je euro het verst reikt. "Dat zijn vaak doelen die zich inzetten voor dieren, klimaat, vrouwenemancipatie, armoede en gezondheid."

Particuliere giften

Luisteraar José Krieger doneert veel. "Ik steun tien tot twaalf goede doelen, iedere maand. Voor sommige donaties aan stichtingen kan ik belastingaftrek krijgen." Daarmee doelt Krieger op ANBI’s (Algemeen Nut Beogende Instelling). Beller Tijn Noordenbos doneerde vroeger veel, maar nu niet meer. "Ik heb jarenlang heel veel gegeven tot ik erachter kwam dat de directeuren van de stichtingen een ongelooflijk hoog salaris hebben."

Luisteraar Rob Joosten geeft "het hele jaar door", maar "wordt er in deze tijd van het jaar gek van." Hij pleit voor een gecoördineerde inzameling van donaties in verschillende categorieën, zoals oorlog en vrede, of ziekte en gezondheid, wat de overheid zou kunnen coördineren. Beller Harry Haddering denkt juist dat er een verdeelsleutel zou moeten komen zodat de opbrengsten over alle goede doelen verdeeld zouden moeten worden.

Luisteraar Monica Sluisenman heeft een particuliere stichting in Oeganda voor kinderen met een meervoudige beperking en kan het doen met de particuliere donaties die ze krijgt, maar vindt wel dat "overheden van rijke landen hun verantwoordelijkheid moeten nemen en moeten investeren in ontwikkelingshulp."

'Warm glow of giving'

"Doneren aan goede doelen voelt heel goed", vertelt Van de Groep. "Het activeert ons beloningssysteem in de hersenen, hetzelfde gebied dat geactiveerd wordt als je een cadeau krijgt of lekker eet."

Volgens Van de Groep werkt het wel alleen als mensen het ook zelf willen. "Geven gebeurt het meest als het voor mensen authentiek voelt en in tijden van crisis. Mensen voelen zich machtelozer in deze tijden van geopolitieke spanningen en geven zorgt voor een gevoel van controle en zekerheid."