Stemrecht naar 16 jaar? 'Wie de eerste keer stemt, blijft stemmen'

Ruben Snijder van de lokale partij Student en Starter in de Utrechtse gemeenteraad, kwam eerder met dit voorstel. Het belangrijkste argument om jongeren vanaf zestien jaar mee te laten doen, is volgens Snijder dat zij betrokken worden bij het beleid dat over hen wordt gemaakt. Nu kunnen ze daar niet over meebeslissen of meepraten. "Terwijl ze echt wel bereid zijn om hun mening te geven."

Voor het verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd is een grondwetswijziging nodig. Het is volgens Snijder dan ook een plan van de lange adem, dat hij eerst lokaal zou willen uitproberen, maar waarvan hij hoopt dat het ook landelijk wordt opgepakt.

Eerste keer stemmen belangrijk 

"Wat we weten van politiek, is dat het belangrijk is dat je de eerste keer dat je mág stemmen, je ook daadwerkelijk gaat stemmen", zegt Bert Bakker, hoofddocent Politieke Communicatie (UvA). Onderzoek uit Oostenrijk heeft volgens hem laten zien dat zestien- en zeventienjarigen in dezelfde mate gaan stemmen als achttien- en negentienjarigen. "We verliezen geen kiezers als we de jongere groep toelaten."

Daar schuilt volgens Peter Kanne, senior onderzoeker bij Ipsos I&O ook een gevaar in. Want stel nu dat deze jonge groep deze eerste keer niet aangrijpen om te gaan stemmen, dan blijven ze dat wellicht ook in hun latere leven volhouden. 

Jongeren impulsief? 

Iris Andriessen is lector Samenlevingspedagogiek aan de Fontys Hogeschool Pedagogiek en deed onderzoek naar jongeren en hun betrokkenheid bij maatschappelijke onderwerpen. Zij concludeert dat het wenselijk is om de leeftijd voor het stemrecht te verlagen.

"De kwaliteit van het stemgedrag is evengoed als die van achttienplussers." In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, maken jongeren een rationele keuze. "Er wordt vaak gevreesd dat ze heel impulsief zouden zijn en er een grapje van maken, maar daar is geen bewijs voor."

Daarnaast zegt ze dat het belangrijk is om de belangen van deze groep jongeren serieus te nemen. "We weten uit onderzoek dat de belangen van groepen die niet of minder vertegenwoordigd zijn in de politiek, ook minder goed worden behartigd."

Willemijn Punte-Zwart is docent Nederlands op een middelbare school in Enschede. "Ik merk dat jongeren heel graag willen stemmen. De verkiezingen leven."

School als goede start 

De school is bij uitstek een plek waar jongeren van verschillende pluimage bij elkaar zitten en leren met elkaar in gesprek te gaan over verschillende meningen en standpunten. "Ik denk dat dit een geweldige kans is om deze jongeren te begeleiden en de verantwoordelijkheid te geven om hun stem te laten horen. Zodat ze ook de rest van hun leven blijven stemmen."

Onderzoeker Andriessen beaamt dat. "We weten ook uit onderzoek dat wanneer jongeren op jonge leeftijd naar de stembus gaan, ze dat later vaker blijven doen."