Bij het iconische zendgebouw van Radio Kootwijk, De Nobelprijs voor de Vrede en Bertha von Suttner, De geschiedenis van Radio Kootwijk, De Politieke Tijdmachine, Merkel’s omstreden Rusland politiek, Gevecht tegen het zand, Da...

(02:02) Noem het de ‘kathedraal’, de ‘sfinx’, of de officiële naam ‘Gebouw A’: het gebouw waar Radio Kootwijk beroemd om is. Het 48 meter hoge, uit gewapend beton opgetrokken zendgebouw, ontworpen door Julius Luthmann is een iconisch bouwwerk, te midden van de zandverstuiving. Met rondleider Marc bekijken we het gebouw. 

(05:29) De nobelprijs voor de Vrede 2025 is toegekend aan María Corina Machado, de Venezolaanse oppositieleider die jarenlang streed voor de democratie. Het doet denken aan de Oostenrijkse Bertha von Suttner. De pacifiste kreeg in 1905 als eerste vrouw de Nobelprijs voor de Vrede. Ingrid Rollema, Bertha von Suttner-kenner, is te gast.

(14:35) Het ligt middenin het ruige zand van de Veluwe: een megalomaan Art Deco bouwwerk, het voormalig zendstation Radio Kootwijk. Het werd in 1923 aangelegd voor communicatie met de Nederlandse koloniën. Te gast zijn technicus Jan Willem Udo en zijn vrouw Leona Udo van der Sloot, beide inwoners van het gelijknamige dorp Radio Kootwijk. Daarnaast is ook historicus Frederik Erens te gast, over het belang van de verbinding tussen Nederland en Nederlands-Indië. 

(30:45) Op 29 oktober zijn de verkiezingen. In de ‘Politieke Tijdmachine’ vragen we iedere week aan een andere gast: welke politicus uit het verleden verdient juist nu onze aandacht? Deze week vragen we dat aan Simon van Teutem. Zijn keuze: Pieter Cort van der Linden, de liberale premier van Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog. 

(39:00) Voormalig bondskanselier Angela Merkel deed afgelopen week gepeperde uitspraken in een interview met een Hongaars online-platform. Ze leek de verantwoordelijkheid voor de Russische invasie van Oekraïne deels bij Polen en de Baltische staten te leggen. Passen haar uitspraken in een langere geschiedenis van Duitse Rusland-politiek? Te gast is Hanco Jürgens, historicus verbonden aan het Duitsland Instituut. 

(53:43) Radio Kootwijk is gelegen in de grootste zandverstuiving van Europa: het Kootwijkerzand. Maar deze zandverstuiving, die nu gezien wordt als een wondertje van de natuur, is het gevolg van een grote milieuramp. Honderden jaren vochten Nederlanders hier niet tegen het water, maar tegen het zand. Historisch geograaf Jan Neefjes is te gast. 

(01:04:04) In het roerige Berlijn van de jaren twintig ging Die Dreigroschenoper in première – een satirisch stuk met straatliedjes en scherpe humor tegen de achtergrond van het opkomend nazisme. Bijna een eeuw later verkent zanger en performer Sven Ratzke die wereld opnieuw in de voorstelling Dans op de Vulkaan. Wat vertelt de Driestuiversopera over het Berlijn van toen? Sven zelf is te gast.  

(01:18:10) Deze week is de column van Micha Wertheim.

(01:22:28) Ze werd geboren in slavernij, maar zou haar leven eindigen als vrije vrouw in het hart van Paramaribo: Paulina (1768-1861). Ze groeide uit tot eigenares van een groot huis met totslaafgemaakten. Haar zoon werd plantagedirecteur. Ellen Neslo reconstrueert in De schat van de vrijheid het leven van haar voorouder Paulina. Ze laat zien hoe afhankelijkheid en ambitie met elkaar verstrengeld waren in een complexe koloniale samenleving. Neslo is te gast. 

(01:33:10) Sanne Frequin bespreekt drie historische boeken: 
De instrumentalist – Harriet Constable (vert. Aarti Rampadarath) 
Sloppy Science – Stan van Pelt 
De kronieken van de dood – Isabel Casteels 
 
Meer info: https://www.vpro.nl/ovt/artikelen/ovt-12-oktober-2025