Hoe krabben kan helpen conflict te voorkomen

Als je jeuk hebt dan krab je jezelf, maar krabben heeft ook andere functies dan het teniet doen van jeuk. Zo wordt bij primaten zoals resusapen in stressvolle situaties vaak waargenomen dat ze zich krabben. Verklaringen voor krabben zijn tot nu toe echter vooral gericht op de functie ervan voor individuen, maar een studie naar krabgedrag bij resusapen toont dat er waarschijnlijk ook een sociale factor in het spel is.

Bij het observeren van een groep resusapen gedurende acht maanden bleek dat resusapen die zich krabden minder vaak agressief benaderd werden door soortgenoten. Het vermoeden is dat aangezien krabben een teken van stress is, andere resusapen minder gauw geneigd zijn tot agressie bij deze signalen. Dit komt doordat gestreste individuen onberekenbaar kunnen zijn. Een kat in het nauw maakt immers rare sprongen.

Teken van zwakte

Een logische verwachting vooraf zou zijn dat als krabben een teken van stress is, dit ook een teken van zwakte is en resusapen die zich krabben vaker met agressie van soortgenoten te maken zouden krijgen. Deze redenering kent echter een zwak punt: evolutionair gezien is het nadelig om je eigen zwakte te tonen als deze ook afgestraft wordt. Met dit nieuwe onderzoek is dus in de praktijk een verband gevonden dat een verklaring geeft voor het tonen van stress door te krabben.

Het voordeel werkt twee kanten op, omdat zowel de gestreste als de potentieel agressieve resusaap conflict kan vermijden in een situatie die kan escaleren. En conflict is vaak nadelig omdat het veel energie kost en het een risico op verwondingen met zich meebrengt. Voor potentiële aanvallers is er een dubbel voordeel aangezien een aanval op gestreste resusapen riskant kan zijn, maar ook onnodig omdat een gestreste resusaap door zijn stress wellicht verzwakt is.

Transparantie

Dit laatste punt maakt het grotere voordeel voor de groep als geheel duidelijk. Het tonen van stress geeft informatie over te verwachten gedrag van een individu en maakt zo de situatie voor iedereen overzichtelijker. Deze transparantie vermindert conflict en ondersteunt daarmee de sociale cohesie binnen de groep. De onderzoekers hopen dat dit nieuwe inzicht over de sociale component van stress kan bijdragen aan het begrijpen van stress en de evolutie daarvan, onder meer bij de mens.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co