Hoe laat je je kind een gezonde seksuele ontwikkeling doormaken?

Wat is een gezonde seksuele ontwikkeling eigenlijk? “Dat betekent dat je de gelegenheid krijgt om je eigen seksualiteit te ontdekken en dat daar positief op gereageerd wordt – waar nodig sturend”, aldus Ohlrichs. “Je moet de gelegenheid krijgen om als kind, en later als puber om veilig en met eigen toestemming je eigen seksualiteit en lichaam te ontdekken.”

Een positief zelfbeeld is daarbij belangrijk. “Het is heel belangrijk dat je meekrijgt dat je lichaam er mag zijn, en dat je dat zelf mag ontdekken”. Ook niet onbelangrijk: jij bent de baas over dat lichaam. “Dus niemand mag er aan zitten, tenzij jij daar toestemming voor geeft.”

"Seks is geen competitie"

Nu is er de afgelopen jaren natuurlijk het nodige veranderd. Seks is alomtegenwoordig op internet en in de (sociale) media, terwijl jongeren zich tegelijkertijd onzeker kunnen voelen over hun eigen lichaam. Bovendien hebben ze steeds later voor het eerst seks.

“Ja, dat blijkt ook uit ons eigen onderzoek”, beaamt Ohlrichs. “Ik denk dat dat deels te maken heeft met het feit dat ze misschien wat minder zeker zijn over zichzelf. Door alle beelden en boodschappen over seksualiteit kunnen ze gaan denken: ik moet van alles al kunnen, het is een prestatie. Het is heel belangrijk in de seksuele ontwikkeling en opvoeding dat jongeren leren dat seks geen competitie is, en dat je alles mag ontdekken op jouw manier, en in jouw tempo.”

Porno is slechts topje van de ijsberg

Hij benadrukt dat porno maar een heel klein deel van het verhaal is. “Het laat maar het topje van de ijsberg zien, namelijk de opwinding. Daar gaat heel veel aan vooraf, vooral communicatie. Ook de context waarin het gebeurt is belangrijk, dat is iets dat pubers moeten ontdekken."

Welke ouders daarin spelen? Het is goed je er als ouder bewust van te zijn dat je als ouders de eerste volwassenen bent die een voorbeeld geven. “Hoe ga je om met je lichaam, hoe ga je om met bloot? Hoe reageer je al je kind zijn of haar geslachtsdeel aanraakt als peuter? Als je daar heel afwijzend op reageert, dan krijg je als kind een andere boodschap mee over je lijf, dan als je dat als ouders niet doet”.

Anderzijds sta je er als ouders niet alleen voor. “Je hebt steeds meer andere opvoeders, zoals de media, maar ook school, en ik denk dat je samen een manier moet vinden om de opvoeding vorm te geven. En om erover te praten.”

Niet afwijzend zijn, vragen stellen

Belangrijk is ook om vragen te stellen. “Als je iets op tv ziet, vraag dan: wat vind jij daarvan? Dus aangeven dat je een gesprekspartner kunt zijn. Maar ga niet aan tafel gaan zitten om te vertellen hoe het moet, want dan rennen kinderen gillend weg.” Die vragen zijn bij voorkeur indirect. “Zeg bijvoorbeeld: ik heb in een onderzoek van Rutgers gelezen, dat zoveel jongens en meisjes op die leeftijd al verkering hebben gehad, hoe is dat bij jou in de klas? In plaats van meteen te vragen: heb je al verkering?”

Met een afwijzende houding schiet je over het algemeen ook weinig op. “Zeg niet: die seks, dat is niets, daar ben je nog lang niet aan toe. Zeg dan liever: misschien is het nu nog niet het moment, je moet erover nadenken. Benader het positief, niet negatief.” Dat betekent dus ook dat je de gevaren beter niet te veel kunt benadrukken. “Praat niet te veel vanuit de rampenbestrijding – Pas op voor dit, kijk uit voor dat.”

Maar jongeren moeten zich toch wel bewust zijn van de gevaren? “Ja, het is net als bij verkeer en leren fietsen. Hartstikke leuk, hartstikke belangrijk, maar je moet wel af en toe even opletten en er zijn bepaalde regels. Zo is het met seks ook. Hartstikke leuk, en er zijn bepaalde regels.”

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap