'We moeten onze waardenschaamte te lijf gaan'
- Nieuws
- 'We moeten onze waardenschaamte te lijf gaan'
Bijna alle debatten worden gevoerd op het vlak van de wetenschap, ook rond corona. Het gevolg: allerlei onderliggende waardenconflicten niet benoemd worden en sluimeren onder clashes zonder te worden uitgesproken. Als uitweg ziet Hedwig Te Molder het te lijf gaan van de ‘waardenschaamte’: benoem je waarden en kijk waar die verschillen.
Hoe zorg je ervoor dat mensen de wetenschap weer vertrouwen?
Te Molder geeft woensdag haar inaugurele rede bij de aanvaarding van het hoogleraarschap Taal en Communicatie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, maar licht bij Nieuws en Co alvast een tipje van de sluier op. In het algemeen constateert ze een hyperwetenschappelijke houding in de Nederlandse samenleving. Niet alleen de overheid baseert zich op feiten en wetenschappelijke onderzoeken, ook de meeste burgers doen dat. Zelfs veel critici van het coronabeleid en vaccinaties baseren zich op twijfel en wetenschap. “Het is moeilijk om over iets anders dan wetenschap te praten”, aldus Te Molder.
Verborgen waarden
Toch is dat nu precies wat er nodig is: “We moeten het over waarden hebben, over wat we belangrijk vinden. Wat maakt een goede ouder, wat maakt een goede burger? Die moeten we naar boven halen, om ze te kunnen bespreken.” Die waarden blijven nu in de ogen van Te Molder vaak verborgen. “Mensen vinden de overheid bijvoorbeeld zelfgenoegzaam, terwijl ze graag lerend vermogen zouden zien. Die waarde zouden de burgers graag belichaamd zien.”
Het kabinet laat vaak wel de feiten zien, maar niet de afwegingen en de waarden die daarachter zitten. “Dat roept ergernis en onbegrip op. Vaccinaties, daar zitten ook allerlei waarden achter, maar we hebben een soort schaamte om daar over te praten.”
Onze waardenschaamte doorbreken
Onze samenleving is inmiddels dusdanig verwetenschappelijkt, dat we het bijna ongemakkelijk vinden om het nog over iets anders dan feiten te hebben, denkt Te Molder. Daarmee bedoelt ze niet dat feiten onbelangrijk zijn – integendeel – maar wel dat er tegelijkertijd aandacht nodig is voor de achterliggende waarden. Tijd voor het doorbreken van onze waardenschaamte dus.
Ironisch genoeg schiet het kabinet zichzelf soms in de voet door die waarden buiten de discussie te laten, laat Te Molder zien. “Als iemand zegt ‘voor mijn individuele vrijheid is vaccinatie niet nodig’, dan kun je als overheid wel tegenwerpen: je doet het voor elkaar. Maar als je als overheid steeds op feiten zegt te varen, dan kun je dat moeilijk zeggen.”
Gerelateerd
