Kan Rutte zich echt niet herinneren dat hij over Omtzigt sprak? 'Wetenschappelijk zou het kunnen'

Vandaag werden alle verslagen van de gesprekken met oud-verkenners Jorritsma en Ollongren vrijgegeven. Lang was onduidelijk waar 'Pieter Omtzigt: functie elders' vandaan kwam. Nu blijkt dat de aantekening uit het gesprek met demissionair minister-president Rutte, in zijn rol als fractieleider van de VVD, is voortgekomen. Eerder zei hij tegen de NOS dat hij het niet over Omtzigt had gehad. Dus, zeggen veel Kamerleden nu: de premier liegt.

Een fout of een leugen?

"Als Rutte daadwerkelijk dacht dat hij niks heeft gezegd over Omtzigt in het gesprek met de verkenners, dan heeft hij een fout gemaakt door dit te zeggen tegen de NOS", legt Sophie van der Zee uit. Ze doet als gastonderzoeker onderzoek naar leugens aan de Erasmus Universiteit. "Maar op het moment dat hij tijdens het interview wél wist dat hij het met de verkenners over Omtzigt had, dan heeft hij gelogen in het interview."

Als je liegt wil je bewust een verkeerd beeld overbrengen, legt Van Der Zee uit. "En als het inderdaad geen fout is maar een leugen, dan heeft Rutte vandaag in het debat nog meer gelogen door te zeggen dat hij een fout heeft gemaakt."

Een bewust verkeerd beeld

Maar alleen Rutte zal weten of hij nu écht een fout heeft gemaakt, of toch glashard staat te liegen. Als uitleg voor zijn fout zegt hij zich in zijn herinnering te hebben vergist. In de Kamer legde hij uit dat hij eerder gesprek had met CDA-leider Wopke Hoekstra over de positie van Omtzigt. Nu heeft hij, in zijn woorden, het gesprek over Omtzigt met de verkenners bij het gesprek over Omtzigt met Hoekstra gevoegd.

"Vanuit een wetenschappelijk perspectief zou dat best kunnen. Dat is namelijk 'source amnesia', de verwarring van je bron", vertelt Van Der Zee. Het komt erop neer dat iemand zich niet meer precies kan herinneren wat hij waar heeft gehoord of gezegd. "Dat argument is vanuit de wetenschap helemaal niet zo gek." Het zou dus kunnen dat Rutte de waarheid spreekt, maar zoals gezegd: alleen de premier weet zeker hoe het zit.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.