Bang voor een minderheidskabinet? In Scandinavië werkte het jarenlang prima

Franssen woont zelf in Zweden: "In ruim 70 procent van de naoorlogse jaren werd hier geregeerd door een minderheidskabinet. Het gebeurt hier dus bijna altijd." Ook Noorwegen en Denemarken hebben bijna altijd zo'n minderheidskabinet.

Nooit lang zonder overheid

De reden? Die heeft alles te maken met de grondwet. "Daarin is verankerd dat het land niet, of zo kort mogelijk, zonder overheid mag zitten. Dat heeft geleid tot een zogeheten 'negatief parlementair systeem': de inkomende regering heeft geen meerderheidssteun nodig. Simpel gezegd: zolang de meerderheid niet tégen is, is het oké."

De grote angst bij een minderheidskabinet is dat er altijd gezocht moet worden naar steun. Vertraagt dat de boel niet? In Zweden was dat lange tijd geen probleem, vertelt Franssen. "We hebben hier altijd 2 blokken gehad: links en rechts, en links stemde altijd met links mee, en rechts met rechts. Dus zelfs bij een minderheid, had je altijd nog andere partijen die je steunden. Dus op papier was je geen meerderheid, maar in de praktijk vaak wel."

Tijden veranderen

Toch is het Zweedse politieke landschap de laatste jaren wel veranderd. “Sinds de vluchtelingen- en klimaatcrisis is, net als in Nederland, links niet meer klassiek links, en rechts niet meer klassiek rechts. Daarom lopen dingen in elkaar over.”

"Onlangs is een regering gevallen doordat een linkse partij meestemde met een rechtse partij die een motie van afkeuring uitsprak. Dat is heel uniek voor Zweden." Toch hebben veruit de meeste minderheidskabinetten er de rit uitgezeten. "Maar of het nog blijft werken is wel de vraag. Nu de loyaliteiten verschuiven zullen we in Zweden misschien ook meer meerderheidskabinetten nodig hebben."