SCP: 'We zijn een diverse samenleving, ook als we de grenzen sluiten'

Bij de analyse is gekeken naar thema's die belangrijk zijn voor kiezers. "Hierbij gaat het om bestaanszekerheid, asiel en migratie, maar ook over samenleven", aldus Van Oudenhoven. Het planbureau constateert verder dat de politieke partijen veel aandacht hebben voor het beperken van migratie, maar minder voor de vraag hoe we met elkaar omgaan in een diverse samenleving. Mensen maken zich daar wél veel zorgen over, ziet het SCP.

Samenleven

"De thema's komen allemaal wel terug in de verkiezingsprogramma's, maar er zitten wel grote verschillen in waar de partijen voor staan. Ook kiezen lang niet alle partijen voor duurzame keuzes", aldus Van Oudenhoven. Als voorbeeld noemt ze dat onder het kopje 'samenleven' partijen hele andere ideeën hebben. "Op links zie je dat ze kiezen voor kansengelijkheid, D66 gaat bijvoorbeeld ook in op burgerrechten. Het CDA zet veel meer in op lokale verbinding en het versterken van het nabuurschap."

"Maar daartegenover zijn ook partijen die zeggen dat bijvoorbeeld diversiteit niet positief is voor de samenleving. Die zetten juist veel meer in op nationale trots." Bij die partijen zie je volgens Van Oudenhoven nauwelijks maatregelen om het samenleven beter te laten gaan. Ze wijst erop dat de samenleving al divers is. "Ook al sluiten we de grenzen, dan is dat nog steeds zo."

Van Oudenhoven snapt dat veel van deze dingen al bekend waren, maar onderstreept dat het belangrijk is om het thema 'samenleven' mee te nemen in de formatie. "Het is geen onderwerp dat snel meegaat, maar we zouden het toch echt samen moeten doen." Overeenkomsten zijn er ook: goed contact tussen buren, ontmoetingen en de Nederlandse taal worden door alle partijen belangrijk gevonden.

Te veel beloven

In de meeste programma's wordt ook een beroep gedaan op mensen om extra te werken en zich daarnaast in te zetten als vrijwilliger en mantelzorger. Daarbij hebben de partijen aandacht voor ondersteuning van mantelzorgers of verlofregelingen, en ze erkennen dat er grenzen zijn aan wat mensen kunnen doen. Maar volgens het SCP ontbreekt dus een visie op hoe mensen dat allemaal moeten organiseren. Er wordt door de partijen niet gesproken over een "haalbare weekbelasting", waarin de rollen van ouder, kind, werknemer en mantelzorger kunnen worden gecombineerd.

In aanloop naar de vorige Tweede Kamerverkiezingen zei het SCP dat partijen te veel beloven en te weinig keuzes maken. Een voorbeeld dat werd genoemd, was dat alle partijen goede zorg belangrijk vonden, maar geen lastige beslissingen wilden nemen om de zorg betaalbaar te houden. Ook nu zegt het SCP dat partijen moeten opletten dat ze geen beloftes doen die ze niet kunnen waarmaken, omdat dat het vertrouwen in de politiek verder ondermijnt.