Waarom D66 en JA21 prima samen kunnen werken

De Voogd doet onderzoek naar waar achterbannen van partijen wonen. JA21 wordt soms in één adem genoemd met de PVV en Forum voor Democratie (JA21 kwam in 2020 voort uit Forum) maar de 'electorale kaart' van de partijen is totaal anders, zegt De Voogd.

"Op JA21 wordt vooral gestemd in de wat meer welvarende gemeenten, waar ze wat conservatiever zijn. Daar zit raakvlak met randgemeenten van steden waar ook D66 groot is. Denk aan een hele reeks gemeenten aan de binnenkant van de Randstad: Teylingen, Kaag en Braassem, Capelle aan den IJssel. Daar raken de leefwerelden van JA21'ers en D66'ers elkaar", vertelt hij. Overigens wordt er ook relatief veel VVD en CDA gestemd. "Dus die hele coalitie woont daar."

Geen legitiem standpunt

D66-stemmers en JA21-stemmers voelen zich meestal prima op hun gemak bij elkaar, denkt De Voogd. "Kijk, PVV en GroenLinks, dat zijn echt parallelle werelden. Die komen elkaar niet op een verjaardag tegen, daar is geen echte interactie. De ene voelt dat de ander op hem neerkijkt. Dat is ongemakkelijk", vertelt hij.

De gemiddelde PVV-stemmer en GroenLinks-stemmer zijn het niet alleen met elkaar oneens, maar ze vinden ook dat de mening van de ander niet legitiem is. "Ze denken: die ander heeft zijn standpunt aangepraat gekregen door bijvoorbeeld desinformatie." Bij D66- en JA21-stemmers zal het veel gemoedelijker zijn, denkt De Voogd: "D66 en JA21 zal veel meer zijn: we zijn het vaak met elkaar oneens, maar het is wel een legitiem standpunt. We zien elkaar vervolgens gewoon op het hockeyveld."

PVV en Forum

Stemmers van Forum wonen bijvoorbeeld veel meer aan de randen van Nederland: de mijnstreek en het noordoosten van Nederland. PVV-stemmers wonen overal – het is immers een veel grotere partij dan JA21 en Forum – maar trekt meestal wel stemmers met minder inkomen dan JA21.