'Focus eens op écht belangrijke dingen in plaats van de Nokia van Rutte'

Jesse Frederik was op Tweede Pinksterdag te gast in Dit is de Dag om te spreken over het wantrouwen in de politiek en hoe dat weer terugkomt, samen met de chef van de politieke redactie van NRC, Guus Valk, en Kamerlid Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging.

Het vertrouwen in de politiek is inderdaad laag, vertelt journalist Valk, maar dat is wel iets wat "al zo oud is als de parlementaire democratie." Afgelopen tijd nam het af, maar dat kon ook bijna niet anders, zegt hij: "We zagen in maart 2020, aan het begin van de coronacrisis, dat het vertrouwen gigantisch hoog was. Dat is weer langzaam afgekalfd tot het niveau van voor de coronacrisis. Het is niet dramatisch, maar er is wel sprake van een ‘ouderwetse’ vertrouwenscrisis tussen de burger en overheid", zegt hij.

'Journalistiek is hijgerig'

Maar waar komt het door? Frederik ziet onder andere dat de journalistiek zijn werk niet goed doet. Volgens Frederik is de pers veel te veel gefocust is op opvallende politici, in plaats van veel belangrijkere dossiervreters. "Neem Joost Sneller van D66, die is voor de meeste mensen totaal onbekend. Hij is rapporteur geweest en maakte een rapportage over artikel 3.1 van de comptabiliteitswet", vertelt hij.

Die wet klinkt saai en is daarom een "afhaker" voor de meeste pers, zegt de journalist: "Maar waar gaat dat artikel over? Dat wetten een doel moeten hebben en dat je moet uitleggen dat het ook het beste beleid is om het doel te behalen. En dat is heel belangrijk. Kijk bijvoorbeeld naar de belastingpolitiek, waar een rapport van de Rekenkamer over uitkwam, waarin 104 fiscale maatregelen stonden, waarvan er maar 8 bewezen effectief zijn!" smaalt hij.

Hij noemt dit 'beleidshomeopathie': maatregelen lijken te werken, maar dat doen ze niet. Ondertussen kost dit miljarden euro’s, zegt hij. Zijn devies: laat de journalistiek zich daar eens mee bezighouden, dat zou vertrouwen terugbrengen.

Motiestapelen

Maar niet alleen de journalistiek moet zich op de écht belangrijke zaken gaan richten, ook Kamerleden zelf. Zij zijn regelmatig erg bezig met de beeldvorming, vindt Frederik. Bijvoorbeeld met moties die niet zijn bedoeld om aangenomen te worden, maar "bedoeld zijn voor Twitter": "Zo van kijk eens, ze stemmen weer tegen!" aldus de journalist.

Dit is, op papier, redelijk makkelijk op te lossen: minder moties indienen. Caroline van der Plas is het hier niet mee oneens, al vindt ze wel dat het genuanceerder ligt: "Er is besloten om ministers ook met toezeggingen te laten werken", vertelt ze. "In het laatste debat heb ik vier moties ingediend, maar twee ingetrokken want ik kreeg een toezegging", zegt ze.

Ze herkent echter wel dat moties niet altijd worden ingediend om echt aangenomen te worden. "Soms dien je een motie in om een statement te maken", zegt ze, "maar als een minister zegt dat hij iets gaat veranderen, dan trek ik hem wel vaak weer in. Dat moeten we vaker doen", vindt ze.