Is het 'centrum-rechtse kabinet' van VVD een frame?

Het verhaal van de VVD klopt niet, zegt voormalig PvdA-adviseur Wouters: "Yesilgöz zegt de hele tijd dat ze een centrum-rechts kabinet wil. Maar centrum is toch het midden? We hebben in Nederland nog nooit níet een centrum-rechtskabinet gehad."

Zelfs Paars (PvdA, VVD, D66, red.) was een centrum-rechts kabinet, zegt Wouters: "VVD schuift zelf erg op naar rechts, en noemt dan alle andere mensen heel links. Centrum is met CDA, en ook met PvdA. Je hebt pas centrum-links als je met D66 en CDA gaat regeren. Dus ze blijft het centrum-rechts noemen, met die andere partijen."

Niet volstrekt onrealistisch

In de politieke verhoudingen van toen was Paars inderdaad een centrum-rechts kabinet, maar in de politieke verhoudingen van nu niet, zegt voormalig VVD-strateeg Raymond Mens: "Toen was er geen PVV of Forum. Je had alleen Centrumdemocraten, dat is heel wat anders."

Toch vindt hij de wens van VVD niet volstrekt onrealistisch: "In theorie zou het kunnen. Dan moet de VVD of één van die andere partijen flink groeien. Maar maak het dan veel geloofwaardiger door bijvoorbeeld een stembusakkoord te sluiten. Dan sta je al geloofwaardiger in dat verhaal dan door het nu alleen maar te zeggen. De kiezer ziet dat het op basis van de peilingen helemaal niet kan."

JA21 en VVD vissen in dezelfde vijver

Waar de voormalig spindoctors het wél over eens zijn, is dat Joost Eerdmans (JA21) een goede strategie kiest door in dezelfde vijver te vissen als de VVD en BBB: "Ze hebben altijd gezegd: er is géén partij rechts van de VVD die serieus meedoet", zegt Mens. "Hun bestaansrecht is dat ze altijd hebben gezegd: er is geen partij rechts van de VVD, die serieus meedoet."

Toen Geert Wilders bij de afgelopen verkiezingen Geert Milders werd, was dat argument weg, zegt Mens. "Nu Wilders wordt uitgesloten, is dat argument weer terug. Met Ingrid Coenradie en Diederik Boomsma hebben ze een aantal serieuze mensen die populair zijn aan die kant van het politieke kant van het spectrum."

Paniekvoetbal van Yesilgöz

JA21 heeft dezelfde strategie als VVD, maar is daarin geloofwaardiger, zegt Wouters. “Ze zitten ook een beetje rechts van de VVD en kunnen dus ook geloofwaardiger zeggen dat zij de VVD naar rechts kunnen trekken. En dat je niks voor elkaar krijgt door op de PVV te stemmen.”

Yesilgöz doet dat ook, maar bij haar lijkt het meer op paniekvoetbal, zegt Wouters. "Ze zegt steeds wat er allemaal mis is en wat er anders moet. Ze hebben maar een jaar met de PVV geregeerd. Dus zij krijgt steeds weer terug: maar jullie waren toch verantwoordelijk?" JA21 doet dat volgens haar veel slimmer: “Zij ogen nog fris, nieuw en anders. Voor hun is het een logischere strategie."

Veel stemmen te winnen

Ze wijst erop dat er flink veel stemmen te winnen zijn van mensen die de islam-agenda van Wilders too much vinden, maar wel een behoorlijk strenger migratiebeleid willen. "Die zitten te wachten op iemand die dat op een fatsoenlijke manier kan doen. Als je dat als machtspartij probeert dat te doen, maak je Wilders alleen maar groter. Want dan ga je opeens zijn agenda overnemen. Dan gaan mensen toch op het origineel (de PVV, red.) stemmen."

Er zijn veel partijen geweest die lang het potentieel van Wilders hebben weten op te snoepen door zich als Geert Milders te presenteren, zegt Wouters: "Dat is Thierry Baudet een keer gelukt en je zou kunnen zeggen dat ook Caroline van der Plas dat heeft gedaan. Dus daar zit daar wat los."