NCTV-topman Aalbersberg: 'Coronacrisis maakt extremisme zichtbaar'

Van complotdenken naar terrorisme

Pieter-Jaap Aalbersberg waarschuwt voor polarisatie van het publieke debat: "Wat we de afgelopen tijd hebben gezien is dat een aantal mensen die wantrouwen hebben naar de overheid en teleurgesteld zijn, elkaar gevonden hebben in combinatie met complotten. Bijvoorbeeld 5G, Microsoft als het grote kwaad zien of QAnon. Die complotten waren er altijd al, maar corona is ook een soort contrastvloeistof voor de samenleving die eigenlijk dit zichtbaar gemaakt heeft."

Er is volgens Aalbersberg een brede laag van mensen die anti-overheid is, soms in combinatie met geloof in complotten. "Die zijn activistisch en dat mag. Maar we zien daarin een kleinere groep die neigt naar extremisme. Polarisering kan effect hebben op een individu en dan activisme ombouwen naar extremisme en misschien zelfs wel tot terrorisme." In crisissen lijkt extreem gedachtegoed beter te gedijen. "In crisissen vinden mensen elkaar die soms niet één ideologie hebben maar wel op basis van anti-overheid en op basis van complotten het eens zijn, en daar moeten we alert op zijn."

Hij heeft hierin ook een opdracht voor de media om die polarisatie tegen te gaan: "Geef ook ruimte aan het midden en niet alleen aan de uiterste polen in een discussie."

Potten, pannen en deradicalisering

Aalbersberg leest, net als meerdere adviseurs, de toespraken van Rutte voordat hij ze uitspreekt. Bij de 'potten en pannendemonstratie' tijdens de laatste toespraak van Rutte vanuit het Torentje was er geen sprake van dreiging aldus Aalbersberg. "Het demonstratierecht is een stevig recht waar je zorgvuldig mee moet omgaan."

De NCTV onderzoekt onder andere of er ergens dreiging is, en zo ja, om daar op te handelen. Ook op het politieke speelveld hoorden we in 2020 extreme geluiden. "In rechts-extremisme zien we wel een verschuiving, ook in andere landen van Europa. Het zijn toch vaak eenlingen, die met gelijkgestemden elkaar via internet verder opjagen in het gedachtegoed." Of ze ook organisaties in de gaten houden als het Communistisch Platform waar sommige SP-jongeren mee flirten? "Organisaties waarbij geweld komt kijken, dat benoemen we. Maar niet alles wat mensen bedenken is meteen aan de foute kant. Wij duiden alleen dingen die we kunnen onderbouwen."

Nederland zit nog steeds op dreigingsniveau 3. "De grootste dreiging gaat nog uit van jihadistisch gemotiveerde aanslagen. Ondanks de coronacrisis moeten we onze lijn van repressie, druk, ook van de-radicalisering en de lijn van het in de gaten houden van aanjagers, goed volhouden."

Luister hier het hele gesprek terug over het jaar van Pieter-Jaap Aalbersberg en de rol van de NCTV: