Hoe kan het dat GroenLinks-PvdA niet écht groot is geworden?

Grote teleurstelling bij GroenLinks-PvdA. Het aantal zetels daalde van 25 naar 20. Ook bij de vorige verkiezingen ambieerde de partij om de grootste te worden, maar verloor toen flink van de PVV. "Dit was de herkansing van Frans Timmermans", zegt Coen van de Ven, journalist bij de Groene Amsterdammer. Maar de partijleider stapte op als partijleider. "Ik ben er op een of andere manier niet in geslaagd voldoende mensen ervan te overtuigen", zei Timmermans op de uitslagenavond. 

Dat besluit verrast Coen van de Ven niet. Hij is schrijver van het boek 'Een Links Verhaal' over de fusie tussen GroenLinks en PvdA. Daarin voorspelde hij al dat Timmermans waarschijnlijk zou opstappen bij een tegenvallend resultaat. Toch is de partijleider volgens hem niet de enige verklaring voor het verlies: ook de nog altijd lopende fusie speelt een rol. 

Fusie

"Je ziet dat een aantal gesprekken nog niet zijn voldaan in de partij", vertelt Van de Ven. Volgens hem is de identiteit van GroenLinks-PvdA niet scherp genoeg. "Zijn het sociaaldemocraten? Zijn het ecosocialisten? Zijn het groene sociaaldemocraten?", zegt hij. En dat is problematisch. "Als je zelf nog niet precies weet wat je zelf bent, wordt het heel moeilijk om je als buitenwereld te herkennen als iets duidelijks."

Frans Timmermans gaf zelf aan tijdens zijn afscheidsspeech dat hij de volledige verantwoordelijkheid neemt dat de boodschap niet goed is overgebracht. Ook Hoofdredacteur van Vrij Nederland Sander Heijne ziet dat de partijleider steken liet vallen. Hij verwijst naar het optreden van Timmermans in Nieuwsuur, waarin hij spraak over de lonen van werkende en het woord 'mediaan' gebruikte. Volgens Heijne zat het probleem niet in de inhoud, maar in de toon. "Je hebt een inhoudelijk voorstel waar je populair campagne op kan voeren", zegt hij. "En toch kreeg hij het niet verkocht." 

Boodschap en stijl

Coen van de Ven benadrukt dat het al langer bekend was binnen de partij dat de boodschap krachtig moest worden neergezet. De campagne moest minder bestuurlijk en meer bevlogen klinken. "Je zag dat Timmermans dat probeerde maar vaak in deze rol van de kundige bestuurder terugviel", vertelt hij. "We weten van twee jaar geleden dat die rol niet erg aantrekkelijk is", stelt hij. 

Het bestuurlijke van Timmermans past heel erg bij de PvdA, die zich traditioneel het liefst in het hart van de macht bevindt. Daarentegen vaart GroenLinks liever een idealistische koers, waarbij de oppositie natuurlijker voelt. Die verschillen zijn zichtbaar binnen de partij. "Ook binnen GroenLinks is een splitsing. Bij bijvoorbeeld Jesse Klaver is de afgelopen jaren een enorm verlangen naar besturen ontstaan", zegt hij. "Maar ik denk dat het voor een fusieproces heel ingewikkeld is", zegt hij. Pas volgend jaar gaat de partij officieel fuseren en tot die tijd worden nog gesprekken gevoerd over de identiteit, de waarden en de koers van de partij. Een formatie kan dat proces bemoeilijken.

Vooruitkijken

Het tegenvallende zetelaantal valt de partij maar zwaar, maar Van de Ven is hoopvol. "Het is nog steeds de meest levendige partij van het land", zegt hij, verwijzend naar partijcongressen en bijeenkomsten. "Alleen nemen ze die energie niet mee naar de rest van het land." En uiteindelijk gaat het om de stemmen. De partij - die de meeste leden heeft van alle partijen - is daarmee geen verloren zaak, vindt hij. Wat hun rol wordt in een nieuwe regering, is nog onduidelijk, maar met een nieuwe leider zal GroenLinks-PvdA ongetwijfeld weer moedig voorwaarts gaan.