Waarom gaat het koningspaar op staatsbezoek? 'Het is een visitekaartje voor je land'

Het begrip staatsbezoek kennen we in Nederland nog helemaal niet zo lang, merkt Snel op. Tot de jaren '50 gebeurde dit nauwelijks. "Koningin Wilhelmina hield niet van reizen", vertelt Snel. "Ze vond het zonde van haar tijd en was bang ziek te worden."

Sprookjeseffect

Het was Wilhelmina’s dochter, koningin Juliana, die als eerste actief begon met staatsbezoeken. Al vroeg in haar koningschap reisde ze naar onder meer Amerika en Indonesië. "Het doet toch iets meer dan een president sturen", benadrukt Snel. "Een president wordt vergeten, maar een koning of koningin zit langer en is een beroemder persoon. En dan is er nog de pracht en praal, het sprookjeseffect. Dat is het visitekaartje voor je land."

Tik op de vingers

Staatsbezoeken zijn dus belangrijk, benadrukt hij. Ze bevorderen handelsrelaties, houden vriendschapsbanden warm en kunnen zelfs worden ingezet om op diplomatieke wijze kritiek te uiten. Zoals in maart van dit jaar, toen een staatsbezoek aan Kenia onder hoogspanning stond vanwege mensenrechtenschendingen in dat land. "Op meerdere momenten in de toespraken van de koning zijn de mensenrechtensituaties aangehaald", memoreert Snel. "De koning noemde het ‘Dankbaar dat we het bespreekbaar mogen maken’."

Ook achter de schermen worden zulke onderwerpen besproken, in gesprekken tussen de koning en de leider van het betreffende land. De koning kan zelfs namens Nederland excuses aanbieden, zoals hij deed in Indonesië. Daar gaat veel voorbereiding aan vooraf. "Er wordt heel wat onderhandeld over het programma: wie ze gaan ontmoeten, en toespraken worden tot op de komma nagekeken. Het zijn dan ook woorden van de regering, niet van de koning zelf."

Vertrek uit Tsjechië

Deze week vertrokken de koning en koningin voor hun 31ste staatsbezoek, ditmaal aan Tsjechië. Het bezoek werd echter overschaduwd door de val van kabinet-Schoof. Na één dag vloog de koning terug naar Nederland. Opvallend, vindt Snel, aangezien hij na het ontslag van de ministers formeel niets meer te doen had. "Het raakt hem blijkbaar persoonlijk", concludeert hij. In Tsjechië veroorzaakte het vertrek van de koning volgens Snel echter weinig opschudding. Koningin Máxima heeft het resterende deel van het bezoek op zich genomen.