De klimaatspagaat van het CDA

En dan, op dag 57 van de formatie, is er donderdag ineens een lek. Het Algemeen Dagblad zet het prominent op de voorpagina.

Groene maatregelen die D66 en vooral GroenLinks willen, zoals belastingen op vlees, vliegen autorijden, stuiten op een CDA-muur. Dat zorgt voor ergernis bij de andere onderhandelaars, zo schrijft het AD. En dan doet ook Herman Wijffels een duit in het zakje.

De erkende duurzaamheidsgoeroe en CDA-coryfee, die onlangs op Radio 1 al liet weten in het stemhokje af en toe vreemd te gaan.

Kort gezegd: Wijffels vindt Sybrand Buma een koekenbakker, die het befaamde rentmeesterschap van het CDA op de helling zet en geen benul heeft van klimaat. Een soort Trump, die vergelijking durft hij wel aan in de krant. En wat de oud-Rabobankbaas betreft, stapt het CDA zo snel mogelijk uit de onderhandelingen. Want nu doet de partij meer kwaad dan goed voor de toekomst van het land.

Als de pers de onderhandelaars met draaiende camera’s opwacht, wil Buma wil niet reageren op Wijffels’ tackle op kniehoogte. Ook Jesse Klaver, wiens klimaatplannen wel eens een breekpunt kunnen worden tijdens deze formatie, geeft aan volledig vertrouwen te hebben in zijn collega’s aan de onderhandelingstafel. De schone schijn wordt opgehouden.

Dat is natuurlijk weer die dekselse Omerta. De heren haasten zich naar de gepolitoerde tafel van Edith Schippers. Maar dat het wat betreft klimaat en duurzaamheid niet botert tussen GroenLinks en het CDA mag geen verrassing heten. Zeker als het gaat om wie de rekening van de verduurzaming mag betalen.

Als Klaver tijdens de campagne hint op een kabinet van linkse partijen mét het CDA, moet Buma daar helemaal niets van weten. Hij noemt het verkiezingsprogramma van GroenLinks “totaal belachelijk” en wijst daarbij op 18 miljard aan milieubelastingen, van vleestaks tot spitsheffing. Bij de doorrekening van de programma’s door het Planbureau voor de Leefomgeving is de partij van Klaver wél het beste jongetje van de klas. Die plannen zullen jaarlijks 86 ton aan CO2 uitstoot schelen.

Het CDA liet het verkiezingsprogramma niet eens op duurzaamheid doorlichten. De partij streeft op papier naar het halen van het klimaatakkoord van Parijs, maar nergens worden concrete plannen geopperd. Een kritische CDA’er die ik sprak, zei daarover: “milieu in het algemeen wordt door de klassieke achterban gezien als duur, bureaucratisch en bedreigend voor het Midden- en Kleinbedrijf en de agrarische sector.” Volgens deze bron “is het CDA aan haar uitgangspunten verplicht flink op te komen voor het klimaat.”

Rentmeesterschap is van oudsher een van de pijlers van de partij. “We hebben de natuur en de cultuur geërfd van onze (voor)ouders en te leen van de mensen die na ons komen. Dat vraagt dat we verder kijken dan ons eigen belang en onze eigen tijd, ook op financieel gebied”, zo is op CDA.nl te lezen.

Op een partijcongres in 2005 besloten de leden nog dat de partij zo groen mocht worden als het CDA-logo. De leden namen een manifest aan met 130 aanbevelingen voor een 'gezond, veilig en leefbaar bestaan'. Het werd een bouwsteen van het verkiezingsprogramma. Opvallend punt: om de overgang van fossiele energie naar duurzame energie mogelijk te maken, werd kernenergie als tussenoplossing geopperd.

Van die stortvloed aan duurzame plannen uit 2005 kwam weinig terecht. Het CDA is nog altijd tot diep in de vezels een boerenpartij Dat blijkt ook wel uit de verkiezingsspotjes die het boerenleven romantiseren. En de 21.000 voorkeursstemmen voor koeienboer Maurits von Martels uit Dalfsen. Met een eigen campagne ging hij ‘de boer op’, hij zou ‘het boerenverstand’ naar Den Haag brengen. Vanuit een kansloze 44ste positie op de lijst, sleepte Von Martels op eigen kracht een Kamerzetel binnen. Voormalig varkenshouder Jaco Geurts zat al voor het CDA in de Kamer en waren in het verleden agrarische kopstukken als landbouwer Cees Veerman en natuurlijk Henk Bleker.

Bleker, de Groningse paardenfokker en voormalige partijvoorzitter, die in 2010 staatssecretaris werd. Hij kwam graag bij de boeren en kwekers op de koffie. Het was ook Henk Bleker die het bloed van de natuur- en milieutypes aan de kook bracht. Door bijvoorbeeld de strenge regels rond natuurgebieden af te zwakken.

CDA-leider Buma zelf laat er de afgelopen jaren bepaald geen misverstand over bestaan, waar de kern van zijn partij zich bevindt. Voor Provinciale verkiezingen in 2014 haalde hij daarom in een toespraak hard uit naar andere partijen: “dan zien wij een Randstad-kabinet, dat niet verder kijkt dan de Haagse kaasstolp en de eigen problemen tot hoofdprobleem maakt.”

Een ‘Randstad-kabinet’. Waarmee Buma maar duidelijk wilde maken dat zijn CDA daar niets van moest hebben. Het CDA er is voor de mensen in de provincie, het platteland, de regio, van Groningen tot Limburg en Zeeland. Die zijn wars van kilometerheffingen en windmolens in de achtertuin. En Buma schijnt maar wat blij te zijn dat voormalig kopstuk Herman Wijffels dat imago nog eens enthousiast oppoetst. Want waar Rutte aan de onderhandelingstafel buigzamer zou zijn richting GroenLinks, is het beeld van Buma nu dat hij pal staat voor de belangen van rechts Nederland.