Hugo de Jonge; niet meer dan de secondant van Mark Rutte

Afgelopen week stonden ze weer gebroederlijk naast elkaar tijdens de zoveelste persconferentie die door miljoenen Nederlanders bekeken werd: Premier Rutte en Minister De Jonge. Vertegenwoordigers van de regering, maar tegelijkertijd misschien aanstaande concurrenten in de aanloop naar de verkiezingen van maart 2021. Zijn deze persconferenties nu goed voor het ‘merk De Jonge’ of juist niet? Ik denk het laatste.

Wobke of Hugo?

Binnen het CDA zal de komende maanden de beslissing moeten vallen wie er namens de partij het als lijsttrekker op zal nemen tegen onder andere Mark Rutte. Het is een publiek geheim dat de Christendemocraten nog altijd het gevoel hebben dat het Torentje eigenlijk aan hen toebehoort. Er zijn twee serieuze kandidaten om namens de partij volgend jaar bij de kiezer te hospiteren voor deze kamer van krap 25m2 met uitzicht op de Hofvijver: Wopke Hoekstra en Hugo de Jonge.

Allebei zijn ze deze maanden namens de partij goed zichtbaar in de Coronacrisis omdat ze sleutelposities bekleden binnen het kabinet. Maar van de twee is Hugo de Jonge toch wel de meest in beeld als vaste partner van Rutte tijdens de persconferenties. Dat zou een voordeel kunnen zijn in de onderlinge concurrentiestrijd met Hoekstra maar in dit geval betwijfel ik dat. Daar zijn een aantal redenen voor.

Kopie van Rutte

Iedere keer als ik De Jonge naast Rutte zie spreken tijdens de persconferenties valt mij op hoeveel die twee op elkaar lijken qua communicatiestijl. Beiden zijn het sterke sprekers die goed contact maken en zich zichtbaar gemakkelijk voelen bij de grote verantwoordelijkheid die op dat moment op hen rust. Hoe anders is dat wanneer je dat bijvoorbeeld vergelijkt met minister Arie Slob. Bij hem zie je bij ieder optreden als het ware de innerlijke worsteling die je onder deze druk onvermijdelijk meemaakt van het beeld af spatten.

Maar zowel De Jonge als Rutte praten makkelijk, trefzeker en zonder enige zichtbare twijfel. Waarbij opvalt dat ze ook nog eens dezelfde spreekcadans, intonatie en handgebaren hebben. Dit is in het nadeel van De Jonge. Want daardoor is hij niet onderscheidend ten opzichte van Rutte. En Rutte was er eerder. Kortom: De Jonge kan gezien worden als een kopie van Rutte en niet andersom.

Tweede viool

Daarnaast is de premier natuurlijk de baas. Hij spreekt als eerste en is de brenger van het grote verhaal. Daar waar het overgrote deel van de Nederlandse bevolking tevreden is over de aanpak van de Coronacrisis door het kabinet is hij het gezicht van dit kabinet. In de peilingen doet de VVD het dan ook geweldig en heeft het CDA, net als D66 en de ChristenUnie, het nakijken.

Ook afgelopen dinsdag was het weer Rutte die de grote lijnen uitzette tijdens de persconferentie en mocht De Jonge daarna wat gaan vertellen over zijn dashboard. Dat deed hij overtuigend en duidelijk maar ja, voor het gevoel was het toch een beetje gerommel in de marge. Eigenlijk was het belangrijkste verhaal toen al wel verteld. In de beeldvorming is Hugo de Jonge deze dagen toch de enthousiaste secondant van de kundige en betrouwbare leider Mark Rutte.

Moeilijke startpositie

Hoe langer de potentiële lijsttrekker van het CDA steeds naast de VVD-leider staat des te moeilijker wordt het voor hem om zich op weg naar de verkiezingen tegen de premier te gaan afzetten.

Wat dat betreft heeft Wopke Hoekstra het beter getroffen. Wat minder zichtbaar naast de premier en met het automatische voordeel dat een minister van Financiën in Nederland altijd heeft. Bijna standaard zijn de bewakers van de schatkist in ons land populair omdat wij als zuinige Calvinisten nu eenmaal graag willen zien dat er op centjes wordt gelet.

Maar op dit moment vinden wij allemaal dat er met geld door de overheid gestrooid mag worden en Hoekstra is de man die dat mogelijk maakt. Tegelijkertijd kan hij wel met de zuinige Hollandse domineesvinger wijzen naar de landen waarvan wij vinden dat zij niet zorgvuldig met het geld omgaan. In het buitenland maakt hij zich er niet populair mee maar voor binnenlands gebruik is er geen betere persoonlijke marketingmethode denkbaar.

Beter spotlicht

De schijnwerpers waar Hugo de Jonge op dit moment in staat zetten hem dan ook, als secondant van Rutte, in een ongemakkelijk licht op weg naar de verkiezingen. Wopke Hoekstra zien we nu wat minder maar zal, als hij op strijdtoneel verschijnt, een veel beter spotlicht op zich gericht weten.

Roderik van Grieken is oprichter en directeur van het Nederlands Debat Instituut.