Waarom vliegen bepaalde vogels tegen windmolens en hoe kun je dit voorkomen?

"Het was een afschuwelijk gezicht, vooral omdat het zo'n ongelooflijk bijzonder grote vogel is. Als je ziet dat iemand hem dan moet vasthouden met de vleugels uit elkaar, dan raakt dat wel hard. Voor iedere vogel die zo'n klap krijgt, is het vreselijk. Maar als je deze vogel ziet en je kent het verhaal achter de vogel, dan maakt dat het wel even extra erg", zegt Kees de Pater van de Vogelbescherming in NOS Met het Oog op Morgen.

Populatie herstellen

Want deze Lammergier heeft inderdaad een apart verhaal: "Die Lammergieren zijn eigenlijk heel bijzondere vogels. Ze hebben een enorme spanwijdte – bijna drie meter – en ze komen vooral in gebergten voor. Het is in Europa heel erg lang heel slecht gegaan met die Lammergier, alleen op Corsica en in de Pyreneeën kwamen nog wilde exemplaren voor. Er zijn nu programma’s gestart om die Lammergier weer terug te brengen en de populatie te herstellen. Dit was één van die vogels die uit zo’n programma kwam. Hij is uit z’n ei gekropen in een dierentuin in Tsjechië en een klein jaar geleden uitgezet in Frankrijk. Vervolgens gaan ze op zoek en verdwalen ze eigenlijk. Zo is hij hier in Nederland terechtgekomen en hier droevig geëindigd."

Moeilijk te ontwijken

Angèle vloog dus tegen een windmolen, maar dat komt dus wel vaker voor volgens de Pater: "Voor veel van die grote vogels is het moeilijk om die windmolens te ontwijken. Blijkbaar zien ze die niet goed, ze vliegen ook op een hoogte waar die wieken zijn, kijken natuurlijk veel naar de grond en ze zijn niet zo super wendbaar als sommige andere vogels. Dat alles bij elkaar maakt dat die vogels een veel groter risico lopen dan veel andere vogels om gepakt te worden door zo’n wiek."

Exacte gegevens van het aantal sterfgevallen door dit soort ongelukken, zijn er volgens de Pater niet: "Maar wat wel duidelijk is, is dat er veel vogels tegen windmolens vliegen. Als je dat dan weer vergelijkt met hoeveel vogels er in het verkeer doodgaan of doodgemaakt worden door katten, dan is het weer een klein percentage. Wat wel problematisch is, is dat er een aantal van dit soort bijzondere vogels tussen zitten. Dat zijn dan ook vogels waarvan de populatie zich langzaam herstelt. De andere problematiek bij windmolens is dat vogels ze ontwijken en dat soms het leefgebieden van vogels kan verslechteren."

'Zet geen windmolens in vogelrijke gebieden'

De Pater vertelt dat er wel een paar dingen kunnen gebeuren om de ongelukken te vermijden:

"Die windmolens zijn nodig voor de energietransitie, laat daar geen twijfel over bestaan. Maar je moet wel eerst goed kijken dat je ze niet in te vogelrijke gebieden zet. Ontwijk echte natuurgebieden, gebieden met veel vogels. Dan nog steeds kan een vogel in aanraking komen met een windmolen. Wat je dan kunt doen, is detectiesystemen installeren die met een 360 graden camera kunnen zien dat er iets aan komt vliegen. De windmolen ziet dan de vogels aankomen."

Dat systeem bestaat o.a. in Spanje en daar zien ze beduidend minder aanvaringen met gieren, maar we moeten het zo ver niet zoeken: "Ook in Zeeland heb je ze en daar werkt het echt goed. Dan stopt die molen even en zodra de vogel voorbij is, gaat de molen weer draaien. Dat kost natuurlijk geld maar dat moeten we er wel voor over hebben, want die vogels kunnen niks aan die klimaatverandering doen. Dat is iets wat wij op ons geweten hebben."