Ook dieren dokteren
- Nieuws
- Ook dieren dokteren
In
het boek Dokters van nature serveert de Nederlandse bioloog Jaap de Roode een
groot aantal voorbeelden van 'dieren die dokteren'. Zo blijken honingbijen het
geneeskrachtige propolis te maken, een mengsel van bijenwas en hars uit
planten, om hun volk te beschermen tegen bacteriën en virussen.
"Honingbijen en heel veel andere dieren gebruiken gericht dit soort
geneeskrachtige stoffen om henzelf of hun soortgenoten te genezen of te
beschermen. Wij kunnen daar nog een hoop van leren", vindt De Roode.
Dieren die dokteren
Geen toeval
Dat de honingbijen echt gericht propolis gebruiken en niet toevallig een geneeskrachtige stof uit planten verzamelen, blijkt uit verschillende experimenten, beschrijft De Roode. "Wanneer onderzoekers een bijenvolk kunstmatig besmetten met bacteriën, gaan de bijen vervolgens meer propolis maken. Ze moeten daar ook moeite voor doen, want propolis is een extreem plakkerig goedje, dat de bijen met moeite van hun pootjes af krijgen. Ze willen het dus niet onnodig verzamelen", zegt De Roode.
Peuk als medicijn
Behalve de honingbijen is er inmiddels een bijna oneindige lijst met voorbeelden van dieren die dokteren. "Eén van de mooiste voorbeelden die ik ken zijn mussen en vinken", zegt De Roode. "In Mexico-stad is ooit ontdekt dat die weggegooide filters van sigaretten in hun nest verwerken. De nicotine uit de peuken helpt tegen parasieten in de nesten. En ook daar zijn experimenten gedaan, met kunstnesten met levende teken, met dode teken of zonder teken. De vogels verwerkten heel veel peuken in hun nest wanneer daar levende teken in zaten. Bij dode teken veel minder en bij schone nesten vrijwel niet. Ook dat bewijst dat de vogels weten waar ze mee bezig zijn en ook dat er bijwerkingen zitten aan het ‘medicijn’ sigarettenpeuk. Jonge vogels uit een nest met veel peuken hadden ook afwijkingen in hun bloed."
foto: https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/vn-oceanentop-wordt-cruciaal
Leren van dieren
Behalve dat het fascinerend is om te zien hoe dieren zichzelf kunnen genezen, is die kennis ook van praktische betekenis, benadrukt De Roode. "Japanse onderzoekers die zagen dat katten uitgebreid rollen in 'kattenkruid', ontdekten dat ze dat doen om muggen te verdrijven. Vervolgens hebben ze een natuurlijk anti-muggenmiddel uit die plant weten te halen en die ook gepatenteerd."
Van opereren tot reanimeren
Sinds De Roode de research voor zijn boek heeft afgerond, is de lijst met dieren die de geneeskunst beheersen alleen maar langer geworden. En dat blijft niet bij medicijnen alleen. "Mieren blijken de pootjes van soortgenoten te amputeren wanneer daar een schimmel in zit. Dat doen ze mogelijk om verspreiding van die schimmel door de rest van het lichaam te voorkomen. En van muizen is al gezien dat die een soortgenoot die niet meer ademt aan de tong trekken en schijnbaar beademen. Dieren doen dus ook aan operaties en aan reanimatie."
