'Eén kunstwerk uit Stedelijk Museum verkopen, redt Amsterdamse kunstsector'

Na de heropening van de musea in juni vorig jaar meldde de Museumvereniging, waar meer dan vierhonderd musea zich hebben aangesloten, dat het publieksinkomen met 80 procent is gedaald. En nu is wéér alles gesloten.

Roy Lichtenstein

Volgens Boomsma zou het popart-topstuk As I opened fire van Roy Lichtenstein, in bezit van het Stedelijk Museum Amsterdam, wel over de toonbank mogen gaan. De opbrengsten hiervan zouden volgens hem namelijk kunnen oplopen tot wel 40 of 50 miljoen.

En dat bedrag kan dan weer gebruikt worden voor het redden van kleine instanties zoals bijvoorbeeld het Amsterdamse bostheater, dat nu zonder subsidie zit, legt Boomsma uit. "Zelf vind ik dat schilderij lelijk en oninteressant, vandaar de keuze, maar dat is natuurlijk niet iedereens mening."

Kans voor nieuwe kunstenaars

Wat hem betreft hoeft het dan ook niet per se het werk van Lichtenstein te zijn. "Je gaat nooit een werk vinden dat iedereen lelijk en oninteressant vindt. Maar er kan bijvoorbeeld wel gekeken worden naar wat niet meer bij de collectie past." Daarnaast heeft het Stedelijk Museum wel 100.000 kunstwerken, vertelt Boomsma. "Je kan stukken die minder goed bij de collectie passen ontzamelen."

Naast het redden van instellingen met de opbrengst van de kunst, kan de opbrengst van zo'n soort werk ook gebruikt worden om een kunstwerk van een nieuwe artiest te kopen, legt Boomsma uit. "Zo krijgen nieuwe kunstenaars ook een kans."

Regels kunstverkoop

Boomsma's idee komt niet uit het niets. In 2011 verkocht Museum Gouda uit financiële nood het schilderij The Schoolboys. Waarop de hele museumwereld boos was. Het gevolg: aangescherpte regels voor meer transparantie over de verkoop van kunst in Nederland, en de opbrengst mag nog altijd alleen worden besteed aan behoud van de collectie.

In Amerika heeft de coronapandemie ervoor gezorgd dat de regelgeving rondom de verkoop van kunst versoepeld is. Voorheen mochten Amerikaanse musea alleen kunstwerken verkopen om de collectie met andere kunst uit te breiden. Nu mag de opbrengst ook gebruikt worden voor operationele kosten. Zo veilde Het Brooklyn Museum in New York in 2020 bijvoorbeeld twaalf werken uit zijn collectie om de financiële nood te lenigen.

Gebrek aan enthousiasme

Of het plan werkelijkheid kan worden, of dat het een resultaat van een brainstormsessie blijft, weet Boomsma ook niet. "Het idee wordt niet met een ongelofelijk enthousiasme ontvangen. Ook niet door de directeur van het Stedelijk Museum van Amsterdam zelf." De wethouder van kunst en cultuur van Amsterdam is ook niet van plan om kunst uit musea te verkopen: "Publieke kunst in musea is aangeschaft met als doel om zoveel mogelijk mensen daarvan te laten genieten. Een eventuele verkoop vergroot de kans dat deze kunstwerken uit de openbaarheid verdwijnen."

Maar intussen komen allemaal instellingen steeds dieper in de problemen. Daarom vindt Boomsma dat er op zijn minst over zo'n soort oplossing nagedacht moet worden. "Daar is niks immoreels aan. Met de opbrengst van zo'n verkoop kan je ongelofelijk veel voor kunstinstellingen betekenen."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.