Jibbe Willems schreef bijna 100 toneelstukken en opera's. 'Ik wil communiceren met het publiek'

Toneelschrijver Jibbe Willems heeft bijna honderd verschillende toneelstukken, opera’s en muziektheaters voor jong en oud geschreven. In het boek ‘Je kan je niet verstoppen door je ogen dicht te doen’ is een selectie van het werk gebundeld. “Ik geloof dat in het leven en in het werk alles een poging is en die pogingen zijn de moeite waard”, zegt Jibbe in Kunststof.

De zoektocht

“Nadat ik was afgestudeerd van de toneelacademie Maastricht werd ik gevraagd om als acteur te werken”, vertelt toneelschrijver Jibbe Willems. “Dus ik heb een paar jaar op de planken gestaan. Maar ik werd er steeds ongelukkiger van. Ik zie geen groei in mezelf als acteur en erger nog, ik heb er geen plezier in. Dingen hoeven niet altijd halleluja en goed te zijn, dingen zijn gewoon moeilijk, maar ik denk dat de basis moet zijn: ‘ik wil hierin groeien, ik wil dit onderzoeken. Ik wil de vrijheid voelen om op mijn bek te gaan.' Dat had ik als acteur niet. Ik wilde het alleen maar goed doen.”

“Sinds ik mijn pen vasthoud schrijf ik”, herinnert Jibbe zich. “Mijn eerste verhaal heb ik gepubliceerd in het Arnhemse montessorischool krantje, over een muis die wilde schaatsen. Eigenlijk heb ik altijd willen schrijven en maken, alleen durfde ik niet. Het moest goed zijn. Het heeft heel lang geduurd voordat ik durfde te mislukken.”

“Ik ging Nederlands studeren in Groningen. Met een master Journalistiek zou ik schrijver worden. Tijdens die studie verslikte ik me in de grammatica, de regels en het gebrek aan vrijheid. Daarna deed ik geschiedenis. Maar ook geschiedenis heeft vrije droge stof. Ik realiseerde me steeds meer dat ik naar vrijheid en fantasie zocht. Ik wilde losbreken uit het realisme en de realiteit.”

‘Pogingen zijn de moeite waard’

Willems vond de vrijheid in het schrijven van toneelstukken, opera’s en muziektheaters. “Ik heb in de afgelopen tien jaar geleerd dat alles een onderzoek is waarin je iets uitprobeert. Het is nooit goed genoeg. Dat hoeft ook helemaal niet. Ik wil communiceren met het publiek. Daar leer ik van en dan begin ik weer een volgend onderzoek. Presenteren hoort erbij en de voorstellingen zijn presentaties van mijn werk. Ik geloof dat in het leven en in het werk alles een poging is en die pogingen zijn de moeite waard. Dat is veel interessanter dan ‘het moet goed zijn’.”

“Mijn werk gaat altijd over figuren die zoeken naar een manier om zich staande te houden in een wereld. Vooral omdat de wereld vaak niet overeenkomt met hoe zij het zelf graag zouden zien. Dat is een strijd. Daar gaat de titel van mijn bundel ook over ‘Je kan je niet verstoppen door je ogen dicht te doen’. De werkelijkheid zal zich aan je opdringen, maar mijn personages proberen tegen de klippen op wel hun ogen dicht te doen. Als het kan probeer ik die zin in mijn stukken te schrijven.

Als ik schrijf geef ik mezelf twee opdrachten: een inhoudelijke- en een vormopdracht. Ik bedenk de belangrijkste thema’s en met welke vorm ik wil experimenteren. Theater is een mooie vorm tussen roman, poëzie en film. Ik noem het staande poëzie. Je kunt vrij ver gaan in de taal en nog steeds geloofwaardig over komen op een podium. Je kunt de grenzen van het realisme overschrijden en de verbeeldingen van het publiek aanzetten.”