Een zwarte vrouw verlaat het Witte Huis

Tijdens de afgelopen verkiezingen had de Amerikaanse bevolking kennelijk weinig vertrouwen in de toekomstige eerste eega: Michelle Obama scoorde (ondanks haar aankomend vertrek) hoger in de peilingen dan zowel Melania Trump als Bill Clinton. Ook de vrouwelijke Obama zal dus gemist worden. Maar hoe zijn de afgelopen jaren voor haar geweest?

De blanke onderdrukker

Niet makkelijk. Het begon met een klein schandaal. In elke verkiezingscampagne worden politici door de mangel gehaald – door tegenstanders, de media, of allebei – en de Obamas waren geen uitzondering. Toen Barack Obama’s campagne in 2008 begon hadden republikeinen kritiek op de scriptie die Michelle Obama als studente op de universiteit van Princeton schreef, getiteld Princeton-Educated Blacks and the Black Community.

“Daarin sprak ze over de rassenstrijd, en de toon die ze aansloeg als 22-jarige student was verbitterd”, zei Amerika-kenner Victor Vlam vanmiddag in het NPO Radio 1-programma De Nieuws BV. “Ze leek afgunst te tonen jegens de witte man in Amerika. Toen werd ze neergezet als de boze zwarte vrouw.”

Het schandaaltje rond de scriptie werd controversiëler toen bleek dat het campagneteam van Barack Obama het document gedurende de campagne niet ter inzage beschikbaar wilde stellen. Republikeinen konden hun geluk niet op.

Toen de scriptie uiteindelijk toch openbaar werd gemaakt bleek die helemaal niet zo controversieel – het ging vooral over zwarte studenten en hoe die hun toekomst zagen na een opleiding aan een prestigieuze universiteit – maar er was één zin die de media opviel: “zwarten moeten samenkomen om de blanke onderdrukker te bestrijden”.

Het volledige citaat uit de scriptie was: “Het is mogelijk dat zwarte individuen er voor gekozen hebben, of druk gevoeld hebben, om contact te zoeken met andere zwarten op de campus, omdat ze erin geloven dat zwarten moeten samenkomen om de blanke onderdrukker te bestrijden.”

Dat de zin duidelijk uit context was getrokken deed er niet toe. De zin op zich was al de munitie waar kwaadsprekers op gewacht hadden: een angry black woman was geboren.

Hard werken

Tijdens de herverkiezingen in 2012 had Michelle Obama er nog steeds moeite mee. In een interview met Gayle King voor CBS This Morning (bovenstaand filmpje) zei ze toen: “Vanaf de dag dat Barack aankondigde dat hij voor het presidentschap ging, probeerden mensen me al op te zadelen met het imago van een angry black woman. Er zullen altijd mensen zijn die mij niet mogen. Ik probeer gewoon mezelf te zijn en hoop dat mensen me mettertijd leren kennen.”

In haar jaren in het Witte Huis heeft ze haar uiterste best gedaan om een voorbeeldige eerste dame te zijn. Ze initieerde een succesvolle campagne tegen kinderobesitas: Let’s Move. The School Lunch Program heeft ervoor gezorgd dat 21 miljoen kinderen uit gezinnen die onder de inkomensgrens liggen goedkoper en gezonder kunnen eten. En haar Reach Higher programma steunt jongeren die een hogere opleiding willen volgen maar die niet kunnen financieren.

Tante Michelle

Maar ze heeft er minstens zo hard aan gewerkt om geliefd te worden. In 2008 was ze nog pers-schuw, maar daar heeft ze zich doorheen gezet. Ze werd goede vrienden met het andere zwarte first couple van Amerika: Beyoncé en Jay-Z, wat haar imago onder jongeren nóg meer ten goede kwam. Ze liet haar speelse kant zien op praatprogramma’s als The Ellen Show en The Tonight Show Starring Jimmy Fallon, waar ze danste, spelletjes speelde en grappen maakte. Ze gaf sterke toespraken – waarvan een zo mooi dat toekomstige first lady Melania Trump het nodig vond hem te herhalen.

Michelle Obama heeft haar tijd dus goed besteed. Haar doel om mensen voor zich te winnen heeft ze consequent volgehouden – zelfs in de jaren dat haar man in de opiniepeilingen zakte bleef zij goed scoren. Oh, en ze is ook nog moeder van twee tienerdochters. Zoals haar vriendin Beyoncé zou zeggen: “Who run the world? Girls.”

Bekijk hier het fragment over Michelle Obama uit De Nieuws BV, met journalist Hasna el Maroudi, Amerika-kenner Victor Vlam en DENK-politica Sylvana Simons: