'Je kunt waakzaam zijn op antisemitisme en zeggen dat wat Israël nu doet, niet kan'

Disney-versie van de Bijbel

Toen hij op zijn twaalfde voor het eerst naar Israël reisde, voelde hij voor het eerst een band met zijn Joodse afkomst. "Het was alsof ik door een soort 3D Disney-versie van de Bijbel liep, met al die plekken die ik kende: Nazareth, Bethlehem, Jeruzalem." Op zijn twintigste ging hij terug en werd verliefd op de kosmopolitische sfeer die rond het land hing. Toch maakte hij geen gebruik van zijn recht op terugkeer. "Ik werd me bewust van de privileges als Jood in Israël dan de gemiddelde Palestijn die onder Israëlische bezetting woont."

Nalatenschap

Maurits is zoon en kleinzoon van Holocaust-slachtoffers. Ondanks dat is hij huiverig om zichzelf in het debat te mengen. "Ik wil me niet verschuilen achter deze rol. Toch stof ik het verhaal af, omdat de moord op mijn grootouders en hun twee dochters wordt gebruikt om de massaslachting in Gaza te vergoelijken. Hun nalatenschap wordt daarmee verkwanseld." Voor precies die erfenis voelt Maurits zich nu verantwoordelijk.

Geïnstrumentaliseerd trauma

Historisch gezien kun je de genocide die nu plaatsvindt absoluut niet losweken van de Holocaust, zegt De Bruijn. "Toch wordt dat trauma nu in Israël geïnstrumentaliseerd. Netanyahu gebruikt de Holocaust als vergoelijking voor het geweld dat de regering nu pleegt."

Maurits ziet dat er nu snel een parallel wordt getrokken tussen de Holocaust en het toenemend antisemitisme. "Ik vind het frappant dat alert zijn op antisemitisme een politieke agenda heeft gekregen. Wanneer we antisemitisme alleen aanwijzen als er sprake is van kritiek op de Israëlische staat, maar niet als iemand een Hitlergroet uitvoert, zijn we in een heel dystopische en gevaarlijke tijd beland."

Foto van Hitler

Aan de andere kant maakt Maurits zich ook zorgen over de vermenging van Israëlkritiek met antisemitische motieven. Een foto van Netanyahu naast een foto van Hitler is voor hem niet de manier. "Je kunt waakzaam zijn op antisemitisme, je daar zorgen over maken en dat agenderen, en tegelijkertijd zeggen dat wat Israël nu doet niet kan."

Tijdens zijn recentste bezoek merkte Maurits hoe moeilijk het is om activistisch te zijn. "Na 7 oktober is het in Israël echt niet meer sociaal wenselijk te strijden voor rechtvaardigheid voor de Palestijnen. Er wordt je verteld dat je je vastklampt aan een soort utopisch idee."

Gele lintjes

In Tel Aviv draait alles om de terugkomst van de gijzelaars, vertelt Maurits in Nooit Meer Slapen. "Maar het lijkt alsof daar de betrokkenheid ophoudt." Het trauma van 7 oktober heeft Tel Aviv zichtbaar ingenomen. "Iedere openbare plek is tot 7 oktober-monument verklaard. Op elke straathoek hangen posters met alle portretten van de gegijzelden met een gele sticker: 'Bring them home'. Aan iedere auto hangen gele lintjes. Alle empathie is gefocust op de gijzelaars. Er is geen ruimte voor Palestijnen."

Bezetting van de geest

Wanneer Maurits met bewoners praat, voelt hij dat de bezetting verder gaat dan land en dehumanisering. "Alles wat ook maar iets te maken heeft met Israël, Palestina, Hamas, een vlag, boek of een landkaart, wordt ingenomen." Een boekenhandelaar die Maurits ontmoette noemt het de bezetting van de geest. "Het proces van kennis weghalen toont hoeveel kracht boeken hebben. Dus daar houd ik me ook zeker aan vast."