Guus Valk: 'Amerikaanse afspraak werkt niet meer'

Verdeeldheid om Trump

Guus Valk vertelt dat het een gekkenhuis was voor journalisten, rondom te verkiezingen van Trump. "Alles was even interessant maar een politiek verhaal was al binnen een dag verouderd", legt hij uit. "In Washington waar ik woonde stemde slechts 4 procent op Trump dus in mijn omgeving was zijn overwinning vooral een grote teleurstelling."

Maar het stopte niet bij 'zomaar' een teleurstelling: "Ik ben naar een cursus geweest voor jongeren waar ze leerden hoe met hun Trump-stemmende oom moeten omgaan tijdens Thanksgiving. Er was een buurtborrel bij mij in de straat waar iemand zijn Trump-stemmende ouders had uitgenodigd. Die mensen stonden in een hoekje en niemand sprak met hen. Mensen zeiden: 'Ik kan het fysiek niet aan om met een Trump-kiezer te praten.' Machtig interessant voor mij als journalist maar ook een persoonlijk drama."

Eenzaamheid en Breitbart

Als Nederlandse journalist moest Valk op zoek naar het verhaal: "Ik wist dat het geen nut had mijn Amerikaanse collega's te imiteren." Daarom ging hij regelmatig naar een stadje in Pennsylvania, waar de van oorsprong democratische kiezers voor het eerst massaal republikeins hadden gestemd.

"Ik wilde weten wat die mensen bewoog. Ik stuitte op verhalen waar ik zelf niet aan had gedacht", vertelt Valk, "ik zag veel eenzaamheid, mensen zonder hoop. Het Amerika zoals het was met een netwerk van kerken, vakbonden en buren, dat is weggevallen. Amerika was een soort afspraak. Als je je houdt aan de kapitalistische afspraak, in jezelf investeert dan kom je vooruit in het leven. Het lijkt alsof die afspraak niet meer werkt. Dan gaan mensen online het gesprek aan op een van de vele rechtse sites als Breitbart waar ze zich wel thuis voelen."

Postcode tatoeage

Gelukkig ontmoette Valk ook mensen die nog wel hoop hebben. Zoals de democratische burgemeester John Fetterman in het stadje Braddock, Pennsylvania. "Ooit was Braddock het centrum van de Amerikaanse kolen- en staalindustrie, maar het is zwaar getroffen door werkloosheid en leegloop", legt Valk uit. "Fetterman is een kerel van ruim 2 meter, weegt 150 kilo en hij heeft de postcode van het stadje op arm getatoeëerd. 'Ik blijf hier wonen tot het stadje er weer bovenop is' zei hij bij zijn aantreden. Hij deelde voedselpakketten uit, zamelde schoenen in voor kinderen. Heel onorthodox pleit hij voor meer zelfredzaamheid en meer knuffelen. Ik was een dag met hem mee en vroeg me af: is hij ook niet een soort Trump. Een Messias, de man die je komt redden; dat is een diepgeworteld sentiment in Amerika."

Luister hier de hele uitzending terug:

{podcast audio="50042" caption="Kunststof - Guus Valk, EX-Correspondent America, Chef Redactie NRC - 5-7-2018" }