Waarom de film Alien na veertig jaar nog steeds goed is

Het is dit jaar precies 40 jaar geleden dat Alien in première ging. De horror- en sciencefictionfilm werd wereldwijd een groot succes. "Tot die tijd waren aliens in films vriendelijk," zegt horrorschrijver Barend de Voogd, "Alien gooide dat helemaal overhoop." Wat maakt de film zo goed?

Lieve aliens

Schone ruimteschepen, witte decors en vriendelijke aliens. Dat was sciencefiction tót 1979. Toen verscheen de film Alien van regisseur Ridley Scott. De film brak met het idee dat buitenaardse wezens voornamelijk vriendelijk waren, vertelt De Voogd. "Zelfs het ruimteschip is vies en vervallen en het is donker en roestig vanbinnen."

Kort gezegd gaat Alien over een groep ruimtereizigers die een vracht ijzererts naar aarde vervoeren. Ze krijgen een alien achter zich aan die zich voortplant in het menselijk lichaam. Vaak kennen mensen die de film nog nooit gezien hebben de beroemde 'chestburst-scène' wél. Daarover later meer.

Nieuwe informatie

In de documentaire Memory: the origins of Alien wordt de klassieker tot op het bot ontleed. Zelfs voor een fan als De Voogd, die ook hoofdredacteur is van het filmblad Preview, bevat de docu een schat aan nieuwe informatie.

Fascinatie voor parasieten

In de documentaire staat de schrijver van Alien, Dan O’Bannon, centraal. Volgens De Voogd was O’Bannon een dwars figuur en komt zijn persoonlijke leed tot uiting in de film.

"Hij had een fascinatie voor monsters en was doodsbang voor insecten." O’Bannon leed aan de ziekte van Crohn – waar hij in 2009 ook aan overleed. "Crohn is een ziekte aan de ingewanden die de patiënt enorme maagpijn bezorgt. Als je met die wetenschap naar Alien kijkt - waar een buitenaards wezen het lichaam binnendringt - dan zie je gewoon die ziekte", aldus De Voogd.

De ‘chestburst’

Die maagpijnen inspireerde O’Bannon tot de legendarische chestburst-scène. In de documentaire wordt daar uitgebreid op ingaan. De Voogd: "De acteurs wisten van te voren niet precies wat ze konden verwachten."

Actrice Veronica Cartwright vertelt dat er onverwacht bloed in haar gezicht spoot en dat ze schrok, uitgleed en zichzelf stootte. Daarna realiseerde ze zich pas dat er nog gedraaid werd. "Het grootste gedeelte van die scène zie je haar gezicht. Ze is volkomen in shock, dat voel je als kijker", aldus De Voogd.

Afvalvlees

"Het stonk ook verschrikkelijk op de set", zegt De Voogd. Voor de bloederigste scènes werd er afvalvlees uit het abattoir gehaald. "De acteurs kwamen kokhalzend de set op. Op die manier werden ze meegenomen in de scene."

Feministisch thema

Volgens De Voogd snijdt de film veel thema's aan zoals onze angst voor infectie, dood en het onbekende. Een aantal critici zien ook een feministische thema. Volgens de Preview-hoofdredacteur zie je dat meteen. "De film zit vol scènes waarin mannen gepenetreerd worden of zelfs baby’s baren. Wij als mannen hoeven deze ellende doorgaans niet te doorstaan." Dit thema is één van de verklaring waarom de film ook in deze tijd zo beklijft, denkt De Voogd.

Zowel de documentaire als de film Alien zelf zijn deze week te zien op het Imagine Filmfestival in Amsterdam.