Cultuur & Media
AVROTROS

Hedendaagse verzuiling in Nederland: Wie durft nog te spreken?

foto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Hedendaagse verzuiling in Nederland: Wie durft nog te spreken?

Premier Schoof sprak afgelopen donderdag over zijn zorgen: Nederland polariseert, stelde hij. Voormalig coalitiepartner Geert Wilders deed er meteen een schep bovenop: compromissen zouden alleen maar ellende brengen. Een Nederlandse politiek zonder compromissen. Dat kan toch niet? "Bij dossiers zoals stikstof en migratie wordt al geen water meer bij de wijn gedaan. Het oude beleidsblok van experts staat recht tegenover de critici van PVV, JA21, FvD, SGP en BBB", stelt dr. Jelle van Baardewijk, filosoof en docent bedrijfsethiek bij Nyenrode in dr Kelder en Co.

Dr Kelder en Co met dr. Jelle van Baardewijk

Video niet beschikbaar

Niet alleen de politiek, ook de media draagt hun steentje bij. "Mensen kijken niet meer dezelfde kranten of journaals. De bandbreedte van wat normaal wordt geacht, wordt steeds smaller", zegt Van Baardewijk. Sociale media doen de rest: het Gaza-debat begon op Instagram en belandde vervolgens in de politiek, vooral onder linkse jongeren. "Wie schreeuwt, krijgt een podium. Wie genuanceerd is, heeft weinig plekken. Daarbovenop komt dat progressieve stemmen structureel meer toegang hebben."

De dood van Charlie Kirk

De invloed van de dood van Charlie Kirk is niet weg te denken uit de discussie die oplaait over het openbare debat in Nederland. "Dit was een politieke moord, een directe aanslag op vrijheid van meningsuiting. Kirk belichaamde de dialoog die we niet meer durven voeren", aldus Van Baardewijk. In Nederland neemt de dreiging toe: één op de zeven auteurs krijgt ermee te maken, politici hebben steeds vaker beveiliging nodig. "Het risico is dat mensen denken: als het debat niet werkt, grijpen we naar wapens."

Academische vrijheid

De vrijheid van academici, studenten en professoren staat onder druk, meldde de NOS eerder deze maand. Conservatieve sprekers komen bovendien nauwelijks aan bod. Dat geld voor controversiële stemmen, zoals die van Thierry Baudet, maar zelfs gematigde politici, zoals VVD-er Ruben Brekelmans eerder dit jaar, worden weggejaagd van universiteiten.

"Universiteiten zijn intellectueel irrelevant geworden", stelt Van Baardewijk. Het gevolg: studenten en docenten leven in parallelle bubbels. Progressieve ideeën domineren, kritische stemmen verdwijnen naar de marge. "Het debat is gekaapt door experts en activisten. Nieuwe kranten, conservatieve universiteiten, dat is de volgende fase van institutionele polarisatie."

Remedie

Volgens Van Baardewijk ligt de remedie voor de hand. "Podcasts, universitaire programma’s die debat mogelijk maken, daar ontstaat echte dialoog. Iemand moet sessies organiseren, eventueel met beveiliging, maar dat gebeurt niet, integendeel. We zien nu een andere reactie: Oh ja, Charlie Kirk. Nooit van gehoord. Laten we maar snel weer doorgaan met de huidige situatie. Hopen dat Trump voorbij waait. Hopen dat Wilders op een gegeven moment neervalt en dat domme mensen weer slim worden."

Ster advertentie
Ster advertentie