Cultuur & Media
KRO-NCRV

De woorden van Maan: van gloednieuw tot jaren 60-taal

foto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. De woorden van Maan: van gloednieuw tot jaren 60-taal

Ze stond dit weekend op Pinkpop en trok veel aandacht met een nummer voor haar vader: zangeres Maan. Taaldetective René Appel legde haar taalgebruik langs de spreekwoordelijke meetlat in De Taalstaat. Een jaren 60-woord valt hem op, net als het gebruik van een woord dat pas sinds 2015 in de Van Dale staat.

"Ze zegt heel vaak woorden als chill, tof en vet", zegt Appel. "Tof is opvallend. Dat woord was in de jaren ’60 populair. Het is afkomstig uit het Jiddisch, dat het weer geleend heeft van het Hebreeuws. Het lijkt of het woord weer is afgas-tof-t."

Chill, tof en vet - de schrijver wijst er ook op dat het hele korte woorden zijn. "Het Nederlands is rijk aan woorden die hetzelfde idee uitdrukken: geweldig, fantastisch, fenomenaal en grandioos. Ze zijn wat langer en daarom misschien minder voor de hand om te gebruiken."

De overtreffende trap, daar houdt Maan ook van. "Super gebruikt ze überhaupt heel vaak: super vet, eigenwijs, zenuwachtig, super chill, het kan allemaal. Maar het kan nog een graadje sterker: supermega, megaspannend en megavet."

Ongemakkelijk

Ook de invloed van het Engels is iets dat Appel opvalt. "Het is teasen in plaats van plagen, awkward wordt ongemakkelijk en ze zegt what’s happening." Het Engels sijpelt sowieso binnen in de taal van jongeren, ziet hij. Engels is de taal in het onderwijs, ziet hij. En jongeren lezen veel boeken in die taal, waaronder fantasy.

Maar dat betekent niet dat Maan het Nederlands de rug toekeert. In tegendeel: het is de taal waarin ze zingt. Bovendien gebruikt ze veel gloednieuwe woorden, constateert de taaldetective. "Losgaan bijvoorbeeld. Dat staat pas sinds 2015 in de Van Dale en betekent 'alle remmingen buiten werking stellen'. Maar denk ook aan woorden als 'ik heb schijt' in plaats van 'ik heb er schijt aan'. Of 'dat ik gewoon ga.'"

Het TNA van...

Iedere week analyseert taalwetenschapper René Appel het taalgebruik van een bekende Nederlander in De Taalstaat-rubriek het TNA (taalnatuuranalyse).

Eerder maakte hij het TNA van Max Verstappen en Sven Kockelmann.

Ster advertentie
Ster advertentie